Atatürk'ün doğduğu ev restore edildi: "Aslında uygun yeniden ihya edildi"

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün Selanik'te 1881 yılında dünyaya geldiği ev, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından restore edildi. Atatürk Evi, Ulu Önder’in ebediyete irtihalinin 87'nci yıl dönümünden bir gün önce bugün Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'un katıldığı törenle açıldı. Tören Bakan Ersoy'un yanı sıra Yunanistan Turizm Bakan Yardımcısı Anna Karamanli, Orta Makedonya Bölgesi Modern Anıtlar ve Teknik Çalışmalar Genel Müdürü Dimitris Zygomalas, TİKA Başkanı Abdullah Eren, siyasi parti temsilcileri ve milletvekilleri, Batı Trakya milletvekilleri ve davetliler katıldı. İstiklal Marşı ve Yunanistan Mille Marşı'nın okunmasının ardından Atatürk Evi tanıtım filmi gösterildi. "ATATÜRK'E VEFA GÖSTERMEK, CUMHURİYETE SAHİP ÇIKMAK SORUMLULUĞUMUZDUR"Törende konuşan Bakan Ersoy, "1,5 asır önce bu evde dünyaya gelen, Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün aramızdan ayrılışının 87'nci yılında onu saygıyla ve minnetle anıyoruz. Mustafa Kemal'in bizim için ifade ettiği anlam sadece bir devlet adamı olmasından kaynaklanmıyor. Onunla kurduğumuz güçlü bağ, lider olmasının ötesinde daha derin anlamlar taşıyor. İşte bugün burada toplanmamıza vesile olan çalışmalarımız Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'e olan vefamızın ve onun aziz hatırasına olan saygımızın bir nişanesidir. Unutmamalıyız ki Atatürk'e vefa göstermek, Cumhuriyet’e sahip çıkmak ve değerlerini korumak olduğu gibi aynı zamanda ülkemize ve geleceğimize karşı bir sorumluluğumuzdur. Bu vefayı göstermenin en etkili yolu ise onun düşüncelerine, fikirlerine sahip çıkmak, bu değerler ışığında yolumuza emin adımlarla ilerlemektir. Bir milletin geçmişiyle kurduğu ilişki, aynı zamanda geleceğini de belirler. Bu sebeple biz egemenlik kayıtsız şartsız milletindir anlayışıyla Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde millet iradesine; bağımsızlığa, hürriyete, demokrasiye ve Cumhuriyet’e bağlı kalarak onun emanetine sahip çıkmaya devam edeceğiz. Aynı şekilde Atatürk'ün doğduğu ev, yaşadığı yerler, eşyaları da onun yaşamından izler taşımaktadır. Bu sebeple Kültür ve Turizm Bakanlığı olarak bizler de geçmişimize, kültürümüze ve tarihimize olan bağlılığımızdan hareketle ulu önderin aziz hatırasını, ona yakışan şekilde yaşatma gayretiyle hareket ediyoruz. Atılan her adımın, alınan her kararın, tarihin en zor anında yapılan her bir eylemin olduğu gibi bu kararların alınmasına vesile olan mekanların ve araçların da milletimizin hafızasında önemli bir yeri bulunmaktadır. Atatürk'ün doğduğu ev de sade bir binadan ibaret değildir. Cumhuriyet’e giden yürüyüşün ilk adımlarının atıldığı bu evin aslına uygun olarak yaşatılması, hikayesinin gelecek nesillere aktarılması hayati bir önem taşımaktadır. Bunların her biri bugün ve gelecekte bize konuşan, istikamet gösteren, geçmişi daha iyi anlamamızı sağlayan eşsiz mirasımızın müstesna parçalarıdır" dedi. "1953 YILINDAKİ HALİ OLDU"Bakan Ersoy, Atatürk Evi'nin restorasyonu için Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) ile çalışma başlattıklarını belirterek, "Selanik'teki Atatürk Evi, 1875 yılından önceki bir tarihte yapılmış, 1878 yılında Ali Rıza Efendi ve Zübeyde Hanım'ın mülkiyetine geçmiştir. Ali Rıza Efendi, 1879'da aynı parsele mevcut evin batısına iki katlı yeni bir ev daha yaptırmış ve bu ev Zübeyde Hanım'ın, eski ev de Ali Rıza Efendi'nin üzerine geçirilmiştir. Mustafa Kemal, 1881 yılında bu evde doğmuş ve babası Ali Rıza Efendi bu evde vefat etmiştir. 10 Kasım 1953'te, Atatürk'ün naaşının Anıtkabir'e taşındığı gün ise bu ev müze olarak açılmıştır. 1953'ün ardından çeşitli dönemlerde bu binada bakım ve onarım çalışmaları yürütüldü. Bakanlık olarak 2022 yılında ise evin restorasyon ve teşhir tanzim çalışmaları için geniş çaplı planlamaları yapıp, 19 Aralık 2024 tarihinde çalışmalara başladık. Çalışma boyunca da tüm süreci yakinen takip ettik. Atatürk Evi'nin restorasyonu kapsamında; iç mekan ve dış mekanda ahşap imalatlar ile tüm elektrik tesisatı yenilenmiş, sandık odası ve hamam özgün haline getirilmiş, çatının genel bakımı yapılmış ve bahçedeki duvarların genel bakımı ile avlu zeminin taş kaplaması tamamlanmıştır. Anı Evi'nin yeni hali Atatürk ve Ailesi Temalı Oda, Zübeyde Hanım'ın Odası, Etnografik Sergi, Evin Tarihçesi Temalı Alan ve kütüphaneden oluşmaktadır. Proje, binanın bodrum katı evin tarihçesi, orta katı etnografik bilgiler ve üst katı ise Atatürk'ün Selanik yıllarını anlatacak şekilde tasarlandı. Yani bu restorasyon çalışmasını yaparken önceliğimiz Atatürk'ün doğduğu orijinal haline getirmekti. Bu noktada da temel noktamız, evin müze haline dönüştürüldüğü 1953 tarihindeki hali oldu" dedi. "EŞYALARIN BİR BÖLÜMÜ AİT OLDUĞU EVE DÖNDÜ"Bakan Ersoy, restorasyonun TİKA tarafından yürütüldüğünü belirterek, "Ankara Cumhuriyet Müzesi Müdürlüğü envanterine kayıtlı 12 eser ile Selanik Atatürk Evi'nden ülkemize getirilen 1 adet Cumhurbaşkanlığı mührü replikasının yanı sıra, Edirne Müzesi Müdürlüğü envanterine kayıtlı iki eserin de restorasyon ve konservasyon çalışmaları Ankara Restorasyon ve Konservasyon Bölge Laboratuvarı Müdürlüğü tarafından da başarıyla tamamlandı. Yine Selanik Atatürk Evi'nden ülkemize getirilen ve Kırşehir Müzesi Müdürlüğü'nde muhafaza edilen 50 adet demirbaş eşya ile 1005 adet kitabın konservasyon işlemleri tamamlanarak, tüm bu eserler sergilenmeye hazır hale getirilmiştir. Biliyorsunuz Balkan Savaşları sonrasında Zübeyde Hanım evinden çıkarak Türkiye'ye gelmişti. Gelirken yanında getirdiği eşyalarının bir bölümü bugün yeniden ait olduğu bu eve döndü. Mustafa Kemal'in bebeklik döneminden eşyalar, Zübeyde Hanım'ın şahsi eşyaları, Ali Rıza Efendi'nin tespihleri gibi aileye ait özel eşyalar ve mobilyalar Selanik Atatürk Evine yıllar sonra geri döndü. Geçmiş yıllarda zaman zaman Türkiye'de sergilenen bu eserlerin ait oldukları eve dönmesinin, bu yapının içinde yer almasının bu evin atmosferine büyük katkı sağlayacağına inanıyoruz. Son olarak müzede yer alacak diğer obje ve belgelerden de kısaca bahsetmek istiyorum. Atatürk'e ait az bilinen fotoğraflar, Ali Rıza Bey'in terekesi, Atatürk Evi'nin Ali Rıza Bey ve Zübeyde Hanım tarafından satın alındığına dair 1878 tarihli Osmanlı arşiv belgeleri, Mübadele sonrası Atatürk Evi'nin Zübeyde Hanım'dan Yunanistan Milli Bankası'na devrini gösteren 1925 tarihli Yunanca belge, Dışişleri Bakanlığı ve Selanik Başkonsolosluğu arşivlerinde yer alan plan, proje ve daha önce bilinmeyen fotoğraflar, Ressam Rahmi Pehlivanlı'nın Atatürk Evi tablosu, Celal Bayar'ın Atatürk Evi ziyaretinin video kaydı ve Kemal Zeren'in eserleri de artık müzede sergilenecekler arasında yer almaktadır" diye konuştu. Bakanlık olarak sadece vatanda değil, dünyanın neresinde olursa olsun Türk'e ait kültürel varlıkları sağlıklı bir şekilde varlığının korunmasına önem verdiklerini söyleyen Ersoy, "Selanik Atatürk Evi de bunun en iyi örneklerinden birisini teşkil ediyor. Hatırlarsınız, Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, Başbakanlığı döneminde 2003 yılında Selanik'e gelmiş ve Atatürk'ün doğduğu evi ziyaret etmişti. Atatürk'ün evini ziyaret eden ilk Türk başbakanı olan Recep Tayyip Erdoğan, o dönemde 'Umuyorum ki bu ev, Türkiye ile Yunanistan arasındaki barışın sembolü olsun' demişti. Biz de bugün aynı mesajı en kuvvetli şekilde tekrarlıyoruz. Her yıl özellikle 10 Kasım'da binlerce vatandaşımızın ziyaret ettiği Selanik Atatürk Evi'nin 1953 yılındaki haline dönüşümünü sağlayan Restorasyon ve Teşhir-Tanzim Projesinin hayırlı olmasını diliyorum. Evine dönen özel eşyalarla birlikte burada 1881 ve sonrasındaki atmosferin yeniden canlanacağına inanıyorum. Bu vesileyle bir kez daha Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ü ebediyete intihalinin 87'nci yılında saygıyla anıyor, sizleri en kalbi duygularımla selamlıyorum" ifadelerini kullandı. "10 AY GİBİ KISA BİR SÜREDE YAPILDI"Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, restore edilen Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün Selanik'te dünyaya geldiği evin açılışının ardından gazetecilere açıklamalarda bulundu. Atatürk Evi'nde 1953'ten bugüne kadar yapılmış esaslı bir restorasyon olmadığını belirten Bakan Ersoy, "O zaman Prof. Enver Ziya hoca tarafından yapılmış bir çalışma var 1953'te. O günden bugüne de sadece basit bakım ve onarımlarla bugüne gelmişti. 2022 yılında biz karar aldık ve öncelikle proje çalışmasına başladık. Sonuçta burası tescilli bir yapı, bunu aslına sadık olarak projelendirmeniz gerekiyor ve bunu her aşamasında Kültür Bakanlığı'na onaylatmanız gerekiyor. Nisan 2024'te hem proje, hem de proje onayları tamamlandı ve artık restorasyona hazır hale geldi. Biz aralık sonu gibi restorasyona başlayacaktık ama burada Noel tatili olduğu için Ocak'ın ortalarına kadar ciddi bir çalışma olmadı. Ocak ayından başlayarak, 10 ay gibi kısa bir sürede bu tescilli yapıyı hizmete açmayı başardık. Baktığınızda tescilli yapılarda 10 ay uzun bir süre değil. Sonuçta aslına uygun bir şekilde, özgün malzemeleriyle yapıldı. Binanın hemen hemen her tarafı elden geçirildi. Ahşap kapıları, ahşap panjurları, cephesi, bunun yanında bina statik açıdan da bayağı zayıflamıştı, güvenilir hale getirilerek yeniden değişimler yapıldı. Bütün elektrik ve mekanik aksamları aslına uygun malzemelerle yenilendi. Tefrişatı da 1953'te Enver Ziya hocanın planladığı şekilde o günkü haline geri döndürüldü. Bütün bu çalışmalar da aslında 10 ay gibi kısa bir sürede yapıldı" dedi. "ASLINA UYGUN YENİDEN İHYA EDİLDİ"Atatürk Evi'nde taşınabilir malzemelerle de çalışmalar yapıldığını söyleyen Ersoy, "Buradaki eşyaları Türkiye'deki müzelere geri götürülmüştü. Oradaki eşyalar tekrar konservasyondan geçirildi. Başka müzelerde bulunan hem Atatürk'ün, hem de ailesinin şahsi eşyaları da toparlanıp, onlar da konservasyondan geçirildikten sonra bugünkü son haliyle teşhir tanzimde son haliyle yerlerini aldılar. Yani hem eskiden 1953'teki halinden, hem daha fazla eşyayla temsil ediliyor, hem de kullanılan teknolojik uygulamalar doğrultusunda hem evin tarihçesine bir Türk evi olarak orijinal görüntüsünü, hem de Atatürk'ün Selanik'te yaşadığı dönemdeki yıllarını anlatan bir anı evi şekline getirilmiş oldu. Sadece evin kendisinde değil avlusunda da çok ciddi çalışmalar yapıldı. Ev aslında A'dan Z'ye elden geçirildi ama aslına uygun şekilde, özgün malzemesiyle yeniden ihya edildi. Uzun bir süre böyle esaslı bir tadilata ihtiyaç duyacağını sanmıyorum. Rutin bakım ve onarımları da zaten düzenli yapılacaktır" diye konuştu.