Dünyadan 321.868 kilometre uzakta. Araştırmacılar ne yapacak ne edecek oraya bir türlü gidecek. Yeni döneme girdiği açıklandı

Binlerce yıl boyunca Ay, insanlara uzaktan ilham verdi, ancak Dünya'nın gece gökyüzündeki 321.868 kilometre daha uzakta bulunan - parlak işaret, ulaşılamayacak bir yerde kaldı. Her şey 13 Eylül 1959'da eski Sovyetler Birliği'nin insansız uzay aracı Luna 2'nin ay yüzeyine inmesiyle değişti. NASA'ya göre Luna 2 sondası, Ay'ın Mare Imbrium ve Mare Serenitatis bölgeleri arasında aya indiğinde bir krater oluşturdu. Ay'daki tozları harekete geçiren bu önemli an, insanlığın Ay'ı keşfetme çabalarının başlangıcına işaret ediyordu ve bazı bilim insanları artık bunun aynı zamanda "Ay Antroposeni" olarak adlandırılan yeni bir jeolojik çağın - ya da tarihteki bir zaman diliminin - başlangıcı olduğunu öne sürüyor. ZATEN BAŞLADIĞINI İDDİA EDİYORLARKansas Üniversitesi Kansas Jeoloji Araştırması'nda doktora sonrası araştırmacı olan makalenin başyazarı Justin Holcomb, bir açıklamasında, "Bu fikir, Dünya üzerindeki Antroposen tartışmasıyla hemen hemen aynı; insanların gezegenimizi ne kadar etkilediğinin araştırılması" dedi. Holcomb, "Yeryüzünde Antroposen'in yüz binlerce yıl önce ya da 1950'lerde geçmişte bir noktada başladığı konusunda fikir birliği var. Benzer şekilde, Ay'da Ay Antroposeninin zaten başladığını iddia ediyoruz, ancak insan faaliyetlerinin neden olduğu önemli bir ay halesini ölçene kadar büyük hasarı veya tanınmasının gecikmesini önlemek istiyoruz ki bu çok geç olacaktır." KEŞİFLER ARTTIKÇA DEĞİŞTİBilim insanları yıllardır Dünya'da kesin bir Antroposen dönemi ilan etmeye çalıştılar ve yakın zamanda Kanada'da bazı araştırmacıların gezegenimizin tarihinde dönüştürücü bir bölümün başlangıcı olduğuna inandıkları bir bölgeye ilişkin yeni kanıtlar sundular. Ay Antroposeni fikri, sivil uzay kurumlarının ve ticari kuruluşların aya geri dönme veya bazılarının ona ilk kez iniş yapma konusunda yeniden ilgi gösterdiği bir zamanda ortaya çıktı. Makalenin yazarları, Ay'ın Antroposen Çağı'nın başlangıcında zaten insanlar tarafından şekillendirilen Ay'ın çevresinin, keşifler arttıkça daha ciddi şekillerde değişeceğini öne sürüyor. İNANILMAZ DERECEDE ZOR Açık hava meraklıları ve milli park ziyaretçileri muhtemelen “İz Bırakma” kavramına aşinadır; yani doğal ortamlara saygı duymak ve bunları korumak, eşyaları bulundukları gibi bırakmak ve atıkların uygun şekilde imha edilmesi. Ancak ay, keşif izleriyle doludur. Gazeteye göre, Luna 2'nin inişinden bu yana yüzden fazla uzay aracı çarpışarak aya yumuşak iniş yaptı ve "insanlar ay yüzeyinde en az 58 ek noktada yüzey bozukluklarına neden oldu". Ay yüzeyine inmek inanılmaz derecede zordur, bunun da gösterdiği gibi, iz bırakan ve yeni kraterler yaratan çok sayıda çarpışma vardır. İLK KEZ AY YÜZEYİNE İNDİSoğuk Savaş uzay yarışı bir dizi ay görevini başlattı ve o zamandan bu yana çoğunluğu mürettebatsız kaldı. NASA'nın Apollo misyonları, 1960'larda Ay'ın çevresine insan gönderen ilk görevlerdi ve ardından 1969'da Apollo 11 ile astronotlar ilk kez ay yüzeyine güvenli bir şekilde indi. Sonuçta 12 NASA astronotu 1969 ile 1972 yılları arasında ay yüzeyinde yürüdü. Gazeteye göre, insanların gelişiyle birlikte deneyler için bilimsel ekipmanlar, uzay aracı bileşenleri, bayraklar, fotoğraflar ve hatta golf topları , insan dışkısı torbaları ve dini metinler de dahil olmak üzere geride bırakılan çok sayıda nesne geldi. Ay, Dünya'dan değişmeden görünüyor. UZAY KAYALARINDAN KORUMANIN HİÇBİR YOLU YOKSonuçta yaşamı sürdüren dünyamız gibi koruyucu bir atmosfere ya da manyetosfere sahip değil. Mikrometeoritler düzenli olarak yüzeye çarpıyor çünkü Ay'ın kendisini uzay kayalarından korumanın hiçbir yolu yok. Araştırmacılar, Ay Antroposeni ilan etmenin, Ay'ın insan keşifleri nedeniyle doğal olarak değişmeyeceği şekillerde değiştiğini açıkça ortaya koyabileceğini söyledi. Holcomb, "Kültürel süreçler, aydaki jeolojik süreçlerin doğal arka planını aşmaya başlıyor. Bu süreçler, 'regolit' dediğimiz çökeltilerin ay üzerinde hareket etmesini içeriyor." METEOR ÇARPMALARI VE KİTLE HAREKETİ OLAYLARI"Tipik olarak bu süreçler, diğerlerinin yanı sıra meteor çarpmalarını ve kitle hareketi olaylarını içerir. Ancak gezicilerin, iniş yapanların ve insan hareketinin etkisini göz önüne aldığımızda regoliti önemli ölçüde rahatsız ediyorlar.” dedi. Yazarlar makalelerinde, Ay'ın ayrıca, sürekli olarak gölgede kalan, korunmasız ve devam eden keşifler nedeniyle rahatsız edilebilecek, toz, gaz ve buzdan oluşan hassas bir ekzosfer gibi özelliklere sahip olduğunu yazdı. "Gelecekteki görevler, ay ortamları üzerindeki zararlı etkileri azaltmayı dikkate almalıdır." UZAY YARIŞI KIZIŞIYORBirçok ülke, ayın güney kutbunu ve diğer keşfedilmemiş ve ulaşılması zor ay bölgelerini keşfetmek için hem robotik hem de mürettebatlı görevlere gözünü diktiğinden, yeni bir uzay yarışı kızışıyor. Hindistan'ın Chandrayaan-3 misyonu, Rusya'nın Luna 25 uzay aracı ve Japon şirketi Ispace'in HAKUTO-R iniş aracının düşmesinin ardından 2023'te aya tarihi ve başarılı bir iniş gerçekleştirdi . Bu yıl, 19 Ocak'ta inmeye çalışması beklenen Japonya'nın "Ay Keskin Nişancı" iniş aracı da dahil olmak üzere çok sayıda görev aya doğru ilerliyor. YENİ TARTIŞMALAR YOL AÇTIAstrobotic Technology'nin Peregrine uzay aracı bu hafta, Navajo Ulusu'nun, aracın müşterilerin ay yüzeyine göndermek için para ödediği insan kalıntılarını taşıdığı yönündeki itirazları üzerine fırlatıldı ve bu durum, ayı kimin kontrol ettiği konusunda yeni tartışmalara yol açtı. Ancak kalkıştan saatler sonra fark edilen bir itiş sorunu, Peregrine'in aya iniş girişiminde bulunamayacağı anlamına geliyor ve şu anda kaderi belirsiz. NASA'nın Artemis programı, 2026'da insanları ay yüzeyine geri döndürmeyi planlıyor. Ajansın hedefleri arasında, Ay'ın güney kutbundaki su buzu gibi kaynaklarla desteklenen yaşam alanları ile ayda sürekli bir insan varlığı oluşturmak yer alıyor. Çin'in uzay hedefleri arasında aya iniş de yer alıyor. 50 YIL İÇİNDE TAMAMEN FARKLI OLACAKHolcomb, "Yeni uzay yarışı bağlamında ayın manzarası 50 yıl içinde tamamen farklı olacak".Birden fazla ülke mevcut olacak ve bu da birçok zorluğa yol açacak. Amacımız ay statik efsanesini ortadan kaldırmak ve etkimizin yalnızca geçmişte değil, devam eden ve gelecekte de önemini vurgulamaktır. Çok geç olmadan ay yüzeyine etkimiz hakkında tartışmaları başlatmayı hedefliyoruz.” dedi. İnsanlığın aydaki izleri, esasen bir tür korumaya ihtiyaç duyan eserler olarak görülmeye başlandı. KORUMANIN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ ZORAraştırmacılar uzun zamandır Apollon iniş alanlarının bakımını yapma ve uzay mirasını korumak için geride bırakılan eşyaları kataloglama isteklerini dile getiriyorlardı. Ancak bu tür bir korumanın gerçekleştirilmesi zordur çünkü hiçbir ülke veya kuruluş ayın sahibi değildir. DEĞERLİ KAYNAKLAR OLARAK ÖNEMLİHolcomb, "Çalışmalarımızda yinelenen bir tema, korumaya kararlı olduğumuz arkeolojik kayıtlara benzer şekilde, ay malzemelerinin ve aydaki ayak izlerinin değerli kaynaklar olarak önemidir. Ay Antroposeni kavramı, ay yüzeyindeki etkimiz ve tarihi eserlerin korunması üzerindeki etkimiz konusunda farkındalık ve düşünceyi artırmayı amaçlıyor." dedi. DÜNYAYA İLK AYAK BASTIĞI ZAMANApollo 11'in aya inişi, insanların başka bir dünyaya ilk ayak bastığı zaman oldu. Araştırmacılar, astronotların ay tozunda bıraktığı ayak izlerinin belki de insanlığın devam eden yolculuğunun en sembolik izleri olduğunu ve muhtemelen gelecekte Mars gibi gezegenleri de kapsayacağını söyledi. İÇ İÇE GEÇMİŞ DURUMDAHolcomb, "Arkeologlar olarak aydaki ayak izlerini, insanlığın Afrika'dan çıkış yolculuğunun bir uzantısı, türümüzün varoluşunda çok önemli bir dönüm noktası olarak algılıyoruz. Bu izler evrimin kapsayıcı anlatımıyla iç içe geçmiş durumda. Bu çerçeve içerisinde yalnızca gezegen bilim adamlarının değil, aynı zamanda genellikle gezegen bilimiyle ilgili tartışmalara katılmayan arkeologların ve antropologların da ilgisini çekmeyi amaçlıyoruz.” dedi.