Asgari ücrette o çalışma resmen başladı! 9 milyonu ilgilendiren 5+5+1 hayırlı olsun
Türkiye'de 9 milyona yakın vatandaşımızı doğrudan ilgilendiren asgari ücretle ilgili bir çalışma resmen başladı. 5+5+1 sistemi yakın bir zamanda hayata geçecek.
Türkiye'de sadece 9 milyona yakın çalışanı değil, işverenleri, hükümet temsilcilerini ve fiyatlar nedeniyle dolaylı olarak tüm halkı ilgilendiren asgari ücret görüşmeleriyle ilgili yeni bir dönem başlıyor.
Bakanlık tarafından resmen o formül için çalışmalar başladı.
Milyonların merakla beklediği asgari ücret maratonu başlıyor. Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun toplantılarına başlamasıyla beraber gözler Komisyon'dan çıkacak rakamda olacak.
Henüz komisyonun toplanacağı güne dair net bir tarih gelmezken birbiri ardına asgari ücrete dair gelişmeler yaşanıyor.
TÜRK-İŞ'in tepkilerinin ardından başlayan Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun yapısıyla ilgili tartışmalar sonrası Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, komisyonun yapısıyla ilgili önemli bir adım atacak.
Bakanlığın gündemindeki "ara formül" ile mevcutta işçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden 5'er olmak üzere 15 kişiden oluşan komisyonun yapısı, hükümet temsilcisi sayısının düşürülmesiyle değiştirilecek.
Yeni yapıda, işçi ve işveren tarafı komisyonda 5'er üyeyle temsil edilmeye devam edecekken, hükümetin üye sayısının 1'e kadar düşürülmesi gündemde.
Söz konusu düzenleme ile komisyonda hükümeti temsil edecek üyelerin hakem rolünün güçlendirilmesi amaçlanıyor.
Konuyla ilgili, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan ile bir görüşmesinin olduğunu dile getiren TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, "Sayın Bakan, 'komisyonunun yapısıyla ilgili bir kararname, bir yazı yazacaklarını' söylediler.
Evvela bir yazıyı yazsınlar. Bir kararname mi çıkacak, bize bir resmi yazı mı yazacaklar, bakacağız.
Yazdıktan sonra Başkanlar Kurulunun büyük bölümü burada, yönetim burada, beraber bir daha konuşacağız.
Kararname, resmi bir yazı, belge gelmeden bu konuyu konuşmanın bir anlamı yok." dedi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan ise, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde gerçekleştirilen Kabine Toplantısı sonrası gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Bakan Işıkhan, asgari ücret görüşmelerinin yakın zamanda başlayacağını belirterek, "Biliyorsunuz asgari ücreti hükümet olarak biz değil, Asgari Ücret Tespit Komisyonumuz belirliyor.
Komisyon yakın zamanda toplanacak, çalışmalara başlayacak. Asgari Ücret Tespit Komisyonu sosyal diyaloğun en önemli mekanizmalarından bir tanesi.
Biz masada tüm tarafları görmek istiyoruz. Komisyona ilişkin tüm taraflara; işveren ve işçi konfederasyonlarımıza resmi yazımızı göndereceğiz yakın zamanda.
Masada 3 kesimi de görmek istiyoruz" ifadelerini kullandı.
ASGARİ ÜCRET ŞU ANDA NASIL BELİRLENİYOR?
Asgari ücret tespiti, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 39. maddesi gereği her yıl zorunludur.
Süreç, her yıl en geç Kasım ayı başında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından resmen başlatılır.
Komisyon 15 üyeden oluşur:
→ 5 üye Hükümet (Bakanlık + Hazine + TÜİK + Kalkınma)
→ 5 üye İşçi tarafını temsil eden TÜRK-İŞ
→ 5 üye İşveren tarafını temsil eden TİSK
Komisyon başkanı Bakanlık temsilcisidir ve oy hakkı yoktur (toplam oy 15’tir).
İlk toplantı genellikle Aralık ayının ilk haftasında yapılır.
TÜİK, komisyona resmi enflasyon rakamları, geçinme endeksleri ve bir işçinin aylık gıda harcaması raporunu sunar.
Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçe dengesi ve ödeme gücü görüşünü bildirir.
İşçi tarafı (TÜRK-İŞ) genelde yoksulluk sınırı veya refah payı talep eder.
İşveren tarafı (TİSK) işsizlik riski, maliyet artışı ve rekabet gücü gerekçesiyle düşük artış ister
Komisyon en az 4 toplantı yapar (2024’te 4, 2023’te 4, 2022’de 3 toplantı oldu).
Karar oy çokluğu ile alınır; 15 oyun en az 8’i aynı yönde olursa kabul edilir.
Eğer oy birliği olmazsa Hükümetin 5 oyu + TİSK’in 5 oyu genelde belirleyici olur (son 10 yıldır böyle).
2022 hariç (oy birliği), son 15 yılda hiçbir zaman oy birliği sağlanamamıştır.
Karar, Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girer (genellikle 31 Aralık gecesi veya 1 Ocak sabahı).
Ara zam (Temmuz’da) kanunen zorunlu değildir, tamamen hükümetin siyasi kararıdır (2016, 2022 ve 2023’te yapıldı).
Asgari ücret brüt üzerinden belirlenir, sonra SGK primi, işsizlik sigortası ve gelir vergisi kesintisi yapılır.