Bilim insanlarının geliştirdiği yeni şey dünyada adeta büyük bir çığır açacak. Duyanların ağzı açık kaldı, özellikle erkekleri yakından ilgilendiriyor. Bilim insanları tarafından laboratuvarda bir çift küçük yapay testis geliştirildiği bildirildi. Bu gelişmenin erkek kısırlığına çözüm sağlayacağını ve testis gelişimi ve işlevine ilişkin anlayışımızı geliştireceğini umuyor.
KISIRLIK SORUNLARI YAŞANIYOR
Amerika Birleşik Devletleri'nde üreme çağındaki yaklaşık 12 erkekten 1'i kısırlık sorunları yaşamaktadır. Ancak erkek kısırlığı kolaylıkla tespit edilebilse de, bu durumun ardındaki gerçek nedenler hakkında çok az şey biliyoruz.
UMUT VERİCİ BİR MODEL
Goodman Yaşam Bilimleri Fakültesi ve Nanoteknoloji Enstitüsü'nde kıdemli öğretim görevlisi Nitzan Gönen, "Yapay testisler, testis gelişimi ve işlevi üzerine temel araştırmalar için umut verici bir modeldir ve bu model, cinsel gelişim ve kısırlık bozuklukları için terapötik uygulamalara dönüştürülebilir." dedi.
YAPAY ORGANLAR
Uluslararası Biyolojik Bilimler Dergisi'nde yayınlanan yakın tarihli bir çalışmada Gonan'ın laboratuvarı, doğal bir testisin boru şeklindeki yapılarına benzeyen, organoid adı verilen küçük yapay organları başarıyla yarattı.
YENİ BAKIŞ AÇILARI SUNULDU
Organoidler, doğal organlara benzeyen ve organ gelişimi ve hastalıklarına yeni bakış açıları sunan, yapay olarak büyütülmüş küçük hücre kütleleridir. Bu yapay organ benzeri yapıları oluşturmak için Gönen ve meslektaşları, yeni doğmuş farelerden olgunlaşmamış testis hücreleri topladı ve kültürledi.
DOKUZ HAFTA BOYUNCA BÜYÜTÜLDÜ
Hücreler laboratuvarda dokuz hafta boyunca büyütüldü; bu, teorik olarak sperm üretimi ve hormon salgılama sürecini tamamlamaları için yeterli bir süreydi. Ekip, yapay testislerin sperm üretip üretemeyeceğini henüz bilmiyor ancak erken sperm hücresi üretimine dair işaretler fark ettiler.
ALIŞILMADIK BİR DURUMDUR
Bu yapılar aynı zamanda spermin üretildiği doğal testislerde bulunan boru şeklindeki yapılara da benziyordu. Bugüne kadar üretilen organoidlerin çoğu, bir organın embriyonik aşamalarına benzeyecek şekilde yapıldığından, bu olgunluk düzeyi organoidler için alışılmadık bir durumdur.
ÇEVRESEL KOŞULLAR YARATMAYI BAŞARDI
Ancak Gönen'in ekibi, organoidlerin olgunlaşmasına ve berrak sperm tüpleri büyümesine olanak tanıyan çevresel koşullar yaratmayı başardı. Fareler organ gelişimi için yararlı bir model sağlayabilirken Gönen gelecekte bu organoidleri insan örneklerinden üretmeyi umuyor.
BÜYÜK BİR SAĞLIK SORUNU
Yazarlar, "Ergenlik öncesi erkek çocuklarda kanser gelişimi ve ardından kemoterapi ve radyasyon tedavileri, 3 erkek çocuktan 1'inin kısır kalmasına neden oluyor. Genç kanser hastalarının yüzde 85'inin yetişkinliğe kadar hayatta kalması, ele alınması gereken büyük bir sağlık sorunu teşkil ediyor." dedi.
HERHANGİ BİR TEDAVİ MEVCUT DEĞİL
Şu anda bu tür hastalarda erkek doğurganlığını geri kazandıracak herhangi bir tedavi mevcut değil. "Bu çalışmada farelerden testis organoidleri geliştirdik, ancak ergenlik öncesi erkek çocuklarda testis organoidleri oluşturmak için benzer ayarların uygulanabilmesi oldukça olası." dedi.