Bunu yapanlarım emeklilik yaşı düşüyor! İşte EYT'de son gelişmeler ve masadaki formüller

Türkiye'de gündemi meşgul eden konuların ilk sıralarında Emeklilikte Yaşa Takılanlar yer alıyor. Herkesin merakla beklediği düzenlemeyle ilgili yeni gelişmeler dört gözle bekleniyor. Milyonlarca vatandaşı ilgilendiren düzenleme ve formüller üzerinde çalışılıyor. 

Bakandan EYT açıklaması: EYT için oluşturulan çalışma grubu alternatifli formüller üzerinde hazırlık yaparken Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin son olarak "Türkiye'nin her sosyal meselesi bizim önümüzdedir. Bunların üzerinde çalışıyoruz, bunların üzerinde çözüm yolları üretiyoruz. Formüller buluyoruz. En uygununu tamamladığımız gün, daha önce 3600'de yaptığımız gibi, asgari ücrette yaptığımız gibi, yarın da sözleşmeli personel konusunda dosyayı açtığımda basın mensuplarıyla paylaşacağım. Diğer gün geçici işçiler sorunu var. Onu tamamladığımız gün, onlarla ilgili açıklama yapacağım. EYT var, EYT'yi tamamladığımız gün, onları açıklayacağım" açıklamasını yapmıştı.

Masadaki EYT formülleri neler?

1- Kademeli emeklilik
Formüllerden biri, yaşın kademeli olarak düşürülmesini içeriyor. Bu kapsamda 9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlarda istenen yaş koşulunun kademeli olarak düşürülebileceği belirtiliyor. Bu formüle göre, EYT'liler için yaş koşulu aşağı çekilecek. Ancak herkes aynı anda emekli olmayacak. Örneğin; 5000 günü olan 46 yaşındaki kişi ile 9 bin günü olan 51 yaşındaki kişi aynı anda emekli edilmeyecek. Bu formül hayata geçerse, 9 bin günü olan ve yaşı 51 olan daha önce emekli aylığına kavuşacak.

Oluşacak yeni kademeler çalışmalar sonucunda ortaya çıkacak. 9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olup emeklilik için yıl ve prim şartını tamamlayanlar bu formülle şimdikinden daha erken yaşta emekli olabilecek. Bazı EYT'liler yasa çıkar çıkmaz emekli aylığına hak kazanabilecek. Ayrıca bir asgari yaş sınırı konulabileceği de konuşuluyor. Burada daha önce 50 yaş sınırı gündeme gelmişti. Bu formüle göre EYT'lilerin emekli olması için 50 yaşını da tamamlaması gerekiyor.

2- Prim formülü

Bir diğer formül ise prim formülü. Bu formüle göre ise kadınların 20 yıllık, erkeklerin 25 yıllık prim gününü tamamlamaları halinde emekli edilmeleri söz konusu olabilecek. EYT'liler bu formül ile yaşa bakılmadan emekli olabilecek. Burada emeklilik için şartlar 9 Eylül 1999 öncesinde uzun vadeli sigorta kollarında sigortalı olarak çalışmaya başlamak, erkekler için 25 yıllık yani 9 bin gün primi, kadınlar için ise 20 yıllık yani 7200 prim gününü tamamlamış olmak olacak.

3- Maaşta Avrupa formülü

EYT'liler için maaş formülü de söz konusu olabilecek. Burada bazı Avrupa ülkelerinde uygulanan kesintili emeklilik modeli de tartışılan seçenekler arasında. Bu formülde, emeklilik için kaç yıl kaldıysa her yıl için belli oranda aylıktan kesinti yapılıyor. Daha az maaşla daha erken emeklilik ortaya çıkıyor. Yine Avrupa'da uygulanan bir formül de geçici kesintili emeklilik. Buna göre, sigortalı belli bir kesintiyle erken emekli oluyor. Ancak yasanın söylediği yaşa gelip emeklilik şartları oluşunca kesinti ortadan kalkıyor.

Bizde de Avrupa modelinde olduğu gibi belli oranda kesinti ile kalan yılların tamamlanması alternatifler arasında. Bu modellerin ülkemizde uygulanıp uygulanmayacağı çalışmalar sonucunda belli olacak. Emeklilikte yaşa takılanlar, emeklilik koşullarında 1999'da yapılan değişikliğin geçmişe dönük uygulanmasına son verilmesini, yaş şartı aranmadan, sigortalılık süresi ve prim günü koşullarını sağlayıp emekli olmayı talep ediyor.

Nisan 2022 itibarıyla Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) kayıtlı 4/a (SSK) kapsamında 16 milyon 406 bin, 4/b (Bağ-Kur) kapsamında 3 milyon 32 bin sigortalı bulunuyor. Tahminlere göre, 4/a ve 4/b olmak üzere toplam 19 milyon 726 bin sigortalıdan yaklaşık 5-6 milyonu EYT sorunu yaşıyor.

Umutlandıran gelişmeler: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT'lilerin durumuyla ilgili ilk olarak 4 Temmuz'da "Türkiye'nin her sorunu çözülmesi gereken dosya olarak önümüzde duruyor. Bu, önümüzdeki dosyalardan, çözülecek şeylerden biri" açıklamasını yapmıştı. Bakan Bilgin'in bu ifadeleri EYT'lileri umutlandırırken, kamuoyu EYT sorunuyla ilgili somut adımlar beklemeye başladı. Sonraki süreçte, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde, EYT'lilerin durumuyla ilgili çalışma grubu oluşturuldu.

Posta Gazetesi'nin haberine göre EYT hakkında vatandaşlardan gelen bazı sorular ve cevaplar binlerce kişiyi yakından ilgilendiriyor.

1978 doğumluyum. SSK'lı işe girişim Ağustos 2000. Toplam 7300 gün prim ödemem var. 2003 yılında 6 ay kısa dönem askerlik yaptım. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) yasası bizi de kapsar mı?

EYT yasasının; 8 Eylül 1999'da sigortalı olup bu tarihte yürürlüğe konan 4447 sayılı yasa ile emekli olacağı tarih uzayanlardan, emeklilik için aranan sigortalılık süresi ve prim şartını sağlayıp, yaşın dolmasını bekleyenleri kapsaması öngörülüyor. Beklendiği gibi bir yasa çıkması halinde maalesef sizi kapsamaz. Ancak henüz EYT yasasının esasları belli değil. Bakan çalışmaların tamamlanarak yasa tasarısının Ocak 2023'te Meclis'e getirileceğini açıkladı. Belli olmaz belki tüm sigortalıları kapsayacak bir yasa da çıkartılabilir. Yasa tasarısı belli olduğunda sorunuzun bu kısmına daha net cevap verilebilir.

Ocak 1973 doğumluyum. Sigorta giriş tarihim 1 Ekim 1997. Toplam 7064 gün prim ödemem var. 16 ay yedek subay olarak askerlik yaptım. Sigorta girişim askerlikten önce. Yedek subay olanlar borçlanma yapabilir mi ve faydası olur mu? Ne zaman emekli olabilirim? Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) yasası çıkarsa durumum nasıl olur? Erhan ÇOBAN

Emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5900 gün prim ödeme ve 57 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim yatırmasanız da 57 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Yedek subay okul süresini borçlanabilirsiniz. Ancak bu priminizi artırır, emekli olma şartlarınızı değiştirmez. Priminiz yeterli olduğundan borçlanma yapmanıza gerek yok. 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 1 Ekim 2022'den sonra çıkacak bir EYT yasasından yararlanmanız gerekir. Ancak henüz EYT esasları belli değil. Yasa tasarısı ortaya çıktığında burada gerekli açıklamaları yaparız.

3 Ocak 1972 doğumluyum. Önce askerlik, sonra 15 Kasım 1995 olan SSK girişimle 8070 gün primim var. Başlangıçtan önce yaptığım 18 ay askerliğimi borçlanırsam emekliliğimi ne kadar öne çeker ve borçlanmaya değer mi? Kadir ÇOŞKUN

5750 günden fazla priminiz olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 55 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Sigortalılık süresi ve prim şartını sağlayıp emekli olmak için aranan şartların dolmasını bekleyenleri emekli eden bir emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) yasası çıkarsa siz de yararlanarak emekli olabilirsiniz. İlgili bakan EYT yasasının yıl sonuna kadar çıkartılacağını açıkladı. EYT yasasını bekleyin. Şayet çıkmazsa, askerlik sürenizi borçlanmanız halinde sigorta başlangıç tarihiniz 18 ay geri gider ve emeklilik için 25 yıl sigortalılık süresi, 5675 gün prim ve 54 yaş şartlarına tabi olursunuz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan borçlanmadan sonra prim yatırmasanız da 54 yaşı doldurunca emekli olabilirsiniz.

1964 doğumluyum. SSK girişim 1982'de oldu. SSK'ya 2290 gün, 4B isteğe bağlıya da 1320 gün olmak üzere toplam 3610 gün prim ödemem var. Ne zaman emekli olabilirim? Nihat ASAR

Cevap: Primi ödenen son yedi yılda (son 2520 gün prim ödemesi içinde) fazla prim yatırılan, prim ödemleri eşitse son olarak tabi olunan sigortalılık statüsünden emekli olunuyor. Sorunuza göre 4B statüsüne (Bağkur'a) SSK'dan sonra 1260 günden fazla prim ödediğinizden Bağkur şartlarıyla emekli olacaksınız. Bağkur'da yaş haddinden emekli olmak için 5400 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. İsteğe bağlı olarak 1790 gün daha prim ödeyerek priminizi 5400 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Sigortalı bir işte çalışarak SSK'ya 1260 gün (3.5 yıl) prim ödeyerek SSK'dan emekli olmanız da mümkün (15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabi olarak). Bu seçenekte daha az primle ve daha erken emekli olmaktasınız.

1964 doğumluyum. SSK girişim 1982'de oldu. SSK'ya 2290 gün, 4B isteğe bağlıya da 1320 gün olmak üzere toplam 3610 gün prim ödemem var. Ne zaman emekli olabilirim? Nihat ASAR

Cevap: Primi ödenen son yedi yılda (son 2520 gün prim ödemesi içinde) fazla prim yatırılan, prim ödemleri eşitse son olarak tabi olunan sigortalılık statüsünden emekli olunuyor. Sorunuza göre 4B statüsüne (Bağkur'a) SSK'dan sonra 1260 günden fazla prim ödediğinizden Bağkur şartlarıyla emekli olacaksınız. Bağkur'da yaş haddinden emekli olmak için 5400 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. İsteğe bağlı olarak 1790 gün daha prim ödeyerek priminizi 5400 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Sigortalı bir işte çalışarak SSK'ya 1260 gün (3.5 yıl) prim ödeyerek SSK'dan emekli olmanız da mümkün (15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabi olarak). Bu seçenekte daha az primle ve daha erken emekli olmaktasınız.

13 Aralık 1975 doğumluyum. Sigorta girişim 1 Temmuz 1997. 8200 gün primim var. Ne zaman emekli olurum? Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) yasası çıkarsa faydalanabilir miyim? Rıfat IŞIK

Emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi 5900 gün prim ödeme ve 57 yaş şartlarına tabisiniz. 5900 günden fazla priminiz olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 57 yaşı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Askerliğiniz hakkında bilgi vermemişsiniz. Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden önce yapmışsanız, askerliğinizin 40 gününü borçlanmanız halinde emeklilik yaşınız 56'ya düşer ve 56 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.