Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) Nedir? GSYİH ile Hangi Verilere Ulaşılır? Norminal GSYİH Nedir? Reel GSYİH Nedir?

Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) Nedir? İktisat bilimi durumları belirtmek için bazı terimlere ihtiyaç duyar. Gayri Safi Yurt İçi Hasıla bu terimlerden en önemlisidir. Gayri Safi Yurt İçi Hasıla ile Hangi Verilere Ulaşılır? Yurt sınırları içerisinde belli bir zaman aralığında üretilen ürünlerin, malların ve hizmetlerin para olarak karşılığına GSYİH denir. Norminal GSYİH Nedir? Vatandaşlar GSYİH hakkında merak ettiklerini araştırmaya başladı.Reel GSYİH Nedir? İşte GSYİH hakkında tüm merak edilenler ve bilinmeyenler haberimizde...

Can Mutabakani

Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) Nedir?

Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH), ülkelerin yatırım, üretim, tüketim gibi ekonomik durumlarını değerlendirmek için kullanılan bir ifadedir. GSYİH ile ülkelerin bir önceki döneme göre büyüme artışı ölçülür. Ekonomik büyümeyi etkileyen en önemli unsur ise üretimdir. Yani ülkenin üretim faaliyetleri, ekonomik büyümeyi etkilerken bu durum da Gayri Safi Yurt İçi Hasıla ile ilgili verileri açıklar. Fakat GSYİH’ nin yalnızca üretim üzerinden hesaplanması doğru bir sonuç vermeyecektir. GSYİH; üretim, gelir ve harcamaların toplamı ile hesaplanır.

Gayri Safi Yurt İçi Hasıla ile Hangi Verilere Ulaşılır?

●     Bir ülkenin ekonomisi hakkında fikir sahibi olunur.

●     Ülke ekonomisinin ne kadar büyüdüğü veya ülkenin durgun bir ekonomide olup olmadığı anlaşılır

●     Ekonomik beklentiler şekillenir, ülke ekonomisinin gelecek durumu ile ilgili bilgi verir.

●     Tüm bu verilerle yatırımcı o ülkede yatırım yapıp yapmayacağına veya nasıl bir yatırım yapacağına karar verir.

Gayri Safi Yurt İçi Hasıla İki Şeklilde Hesaplanır

Gayri Safi Yurt İçi Hâsıla cari fiyatlarla yani piyasa fiyatlarıyla veya sabit fiyatlarla hesaplanır.

●     Nominal Gayri Safi Yurt İçi Hâsıla

●     Reel Gayri Safi Yurt İçi Hâsıla

Nominal Gayri Safi Yurt İçi Hasıla

Nominal GSYİH, nihai ürün ve hizmetlerin piyasadaki değerini ifade eder. Cari fiyatlar üzerinden hesaplama yapılır ve bir dönemde fiyatlar üzerindeki değişimler dikkate alınır. Enflasyon veya deflasyon oranları hesaplamada önemli rol oynar. Nominal GSYİH ile ekonomi içerisindeki tüm nihai mallar ile hizmetler cari piyasa fiyatları üzerinden hesaplanır.  Bu durum ekonomik anlamda büyüme ile miktar ya da fiyatta meydana gelen artışlarla açıklanır.

Reel Gayri Safi Yurt İçi Hasıla

Reel Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya göre büyüme hesapları yapılırken üretimdeki artış dikkate alınır ve fiyat artışındaki değişimler değerlendirmeye alınmaz. Gazetelerde, TV haberlerinde veya gündelik hayatta Gayri Safi Yurtiçi Hasıla olarak kastedilen Reel GSYH’dir.

Kişi Başına Düşen Gayri Safi Yurt İçi Hasıla

Bir ülkenin Gayri Safi Yurt İçi Hasılası (GSYİH) o ülkenin nüfusuna bölündüğünde, kişi başına düşen GSYİH bilgisini verir. Kişi başına düşen Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’nın ölçümü ile ülkenin refah düzeyi, ekonomik koşulları ve ortalama bir kişinin yaşam standartları hakkında genel geçer veriler elde edilir. Ülkeler karşılaştırılması yapılırken ölçüm Amerikan Doları üzerinden yapılır.

Kişi Başına Düşen Milli Gelirin Ölçülmesinde Yaşanan Bazı Zorluklar

●     Dolar kurunda dalgalanmalar, kişi başına düşen GSYH nin yanlış veya hatalı ölçülmesine neden olabilir. Milli paranın dolar karşısında aşırı değerlenmesi durumunda GSYİH ve kişi başına düşen GSYİH değerleri fazla ölçülür.

●     Bir diğer zorluk ülkeler arasında fiyat farklarının bulunmasından kaynaklanır. Bir ülkede kişi başına düşen gelir, dolar cinsinden çok düşük olsa bile o ülkede fiyatlar düşükse, kişi başına düşen GSYH si yüksek olan ülkelerle arasında fark söz konusu olmaz.

●     Özellikle az gelişmiş ülkelerde vergi kaçırmak amacıyla kayıt altına alınmayan üretim faaliyetleri GSYİH hesaplamalarına dâhil edilmediğinden kişi başına düşen GSYİH’ nin doğru ölçülmemesine neden olur.

●     Satın alma gücü paritesine göre hesaplanan GSYİH ile döviz kurundan kaynaklanan ülkeler arası iç fiyat farklılıkları ortadan kaldırılır. Böyle bir hesaplamayla daha net ve reel veriler elde edilir.

Az Gelişmiş Ülkelerde GSYİH Doğru Tespit Edilemez

Kayıt dışı ekonomik faaliyetlerin yaygın olduğu az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerde GSYİH hesaplanırken doğru ölçüm yapılamaz; olması gerekenin çok altında GSYİH değerleri ile karşılaşılabilir. 

2021 Yılında Türkiye'nin Gayri Safi Yurt İçi Hasılası

Türkiye’nin bir önceki yıla göre üretim faaliyetlerine göre değerlendirilen 2021 yılı GSYH’si yüzde 11,0 artarken; cari fiyatlarla hesaplanan GSYH’si ise yüzde 42,8 arttı. Türkiye’de kişi başına düşen Gayri Safi Yurt İçi Hasıla ise 2021 yılında 85. 672 TL oldu.