Topraktan çıkarıldı, tam 12.000 yıldan bu yana hiç bozulmamış. Kimse görmeden arşive kaldırılmıştı. Yeni tespit edildi

Arkeoloji çalışmalarını sürdüren araştırmacılar, topraktan tek tek çıkarılmış ancak arkeolojik kayıtlarda saklanan ve kimse görmeden arşive kaldırılan insan beyinlerini yeni bir arşivde buluşturmaya karar verdiler. Hiç kimsenin daha önce görmediği binlerce yıl öncesine ait beyinler, yeni tespit edildi.

DÜNYANIN DÖRT BİR YANINDAKİ ARKEOLOGLARLA GÖRÜŞÜLDÜ

Adli antropolog ve Birleşik Krallık'taki Oxford Üniversitesi Yer Bilimleri Bölümü'nde doktora adayı olan Alexandra Morton-Hayward liderliğindeki bir ekip, bilimsel literatürü inceledi ve bir araştırma projesi için dünyanın dört bir yanındaki arkeologlarla görüştü.

KÜRESEL BİR ARŞİV

Bu araştırmalar, 4.400'den fazla korunmuş insan beyninin kayıtlarını ve bazı örneklerini derleyen küresel bir arşivle sonuçlandı. Bu beyinler Antarktika dışında her kıtada 213 benzersiz kaynaktan geliyor. Proceedings of the Royal Society B dergisinde yayınlanan çalışmada yer alan en eski beyinler yaklaşık 12.000 yıl öncesine tarihleniyor.

BEYİN SAYISINI 20 KAT AŞIYOR

 En gençleri 20. yüzyıldandır. Arşivde derlenen korunmuş beyinler, 17. yüzyıla kadar uzanan kayıtlarla belgeleniyor. 10'dan fazla dilde kaynak materyalden yararlanan veri tabanı, bu konuyla ilgili arkeolojik literatürün bugüne kadarki en büyük ve en eksiksiz çalışmasını temsil ediyor ve önceki girişimlerde derlenen beyin sayısını 20 kat aşıyor.

ALIŞILMADIK BİR DURUM

Arkeolojik kayıtlarda insan yumuşak dokusunun korunmasının nispeten nadir olduğu düşünülmektedir ve mumyalama veya dondurma gibi kasıtlı müdahalelerin çürüme sürecini durdurduğu durumlar dışında, organların tamamının hayatta kalması özellikle alışılmadık bir durumdur.

SON DERECE NADİR 

Beyin genellikle ölümden sonra ilk çürüyen organlardan biridir. Bu nedenle, doğal olarak korunmuş beyinlerin, özellikle başka yumuşak dokuların yokluğunda, "benzersiz" veya "son derece nadir" keşifleri temsil ettiği algısı devam etmektedir.

ÇÜRÜMEYİ ÖNLEYEN KOŞULLAR

Ancak en son araştırmalar, korunmuş beyinlerin geleneksel olarak düşünülenden çok daha fazla sayıda bulunduğunu ve çürümeyi önleyen koşullar sayesinde varlığını sürdürdüğünü vurgulayarak bu algılara meydan okuyor. Arşivde korunan beyinler, kurak çöllerden donmuş dağ geçitlerine ve alçak sulak alanlara kadar dünya çapında çeşitli ortamlarda bulundu.

ÇEŞİTLİ MEKANİZMALAR

Araştırmacılar, dehidrasyon, donma, sabunlaşma (yağların "mezar mumu" olarak bilinen bir maddeye dönüştürülmesiyle karakterize edilen bir süreç) ve tabaklama (turba bataklıklarında sıklıkla meydana gelen bir süreç) dahil olmak üzere korumaya yol açan çeşitli mekanizmalar belirlediler. 

EN ESKİ BEYİNLERİ TEMSİL EDİYOR

Arşivdeki 1.300'den fazla beynin, diğer yumuşak dokuların yokluğunda korunmuş olduğu tespit edildi. Bu bulgu, diğer organlar direnirken beynin neden bu vakalarda ısrar ettiğine dair soruları gündeme getirdi. İlginç bir şekilde, bu beyinlerden bazıları aynı zamanda arşivdeki en eski beyinleri temsil ediyor ve birçoğu son Buzul Çağı'na tarihleniyor.

LİTERATÜRDE GÖZDEN KAÇAN BOLLUK

Bu, sinir dokularının arkeolojik literatürde gözden kaçırılan bir bollukta varlığını sürdürdüğünü ve araştırmacıların bunların korunmasından bilinmeyen (henüz açıklanmayan) bir mekanizmanın sorumlu olabileceğini öne sürdüğünü gösteriyor. 

İNANILMAZ DERECEDE UZUN ZAMAN DİLİMLERİ

Morton-Hayward, Newsweek'e şunları söyledi: "Sanırım bu araştırmayla ilgili gerçekten ilgi çekici olan şey, beynin bazı durumlarda gerçekten hızlı, net bir şekilde sıvılaşabildiğini bilmemize rağmen, aynı zamanda inanılmaz derecede uzun zaman dilimlerinde de korunmasıdır. Dolayısıyla yumuşak dokuların korunması konusunda daha derinlemesine düşünmeye başlamamız gerektiğini düşünüyorum." dedi.

HER TÜRDEN BİREYE AİTTİ

Arşivdeki beyinlerin evrensel olarak rengi solmuş ve değişen derecelerde küçülmüş olduğu belirtiliyor. Bunlar Mısırlı kraliyet ailesi, İngiliz rahipler, Arktik kaşifler ve savaş kurbanları da dahil olmak üzere her türden bireye aitti.

ŞAŞIRTICI BİR DİZİ 

Arşiv, "şaşırtıcı bir dizi" arkeolojik alandan beyinleri içeriyor. Örnekler arasında İsveç Taş Devri'nde bir gölün kenarındaki tahta bir çiviye monte edilmiş, kesilmiş bir kafatasında korunmuş bir beyin ve Yukarı Mısır'daki bir tarih öncesi mezarlıktan sığ, kumlu mezarlarda bulunan çok sayıda örnek yer alıyor.

ÇOCUKLARIN BEYİNLERİNİ DE İÇERİYOR

Veritabanı aynı zamanda Danimarka'daki bir turba bataklığında korunmuş bir Demir Çağı insanının beynini ve 15. yüzyılda İnka ritüel kurbanında öldürülen ve sönmüş yanardağın zirvesindeki bir mezar çukuruna gömülen çocukların beyinlerini de içeriyor. 

PARÇALANMIŞ KAFATASLARINDA BİLE KORUNAN BEYİNLER 

And Dağları'ndaki Llullaillaco Dağı (dünyanın en yüksek arkeolojik alanı). Daha modern örnekler arasında, İspanya İç Savaşı'nda (1936-1939) toplu mezarda bulunan ve ateşli silahla yaralanma sonucu büyük oranda parçalanmış kafataslarında bile korunan bir dizi beyin yer alıyor.

KULLANILMAMIŞ BİR ARŞİV

Korunmuş yumuşak dokular arkeologlar için değerli bir bulgudur çünkü genellikle tek başına sert dokulardan daha fazla derinlik ve biyolojik bilgi sağlarlar. Ancak korunmuş beyinlerin yüzde 1'inden azı, karbonhidratlar, proteinler ve lipitler gibi canlı organizmalar tarafından üretilen çok sayıda madde olan antik biyomoleküller açısından araştırıldı. Dolayısıyla bu son çalışma, insanın evrimine ışık tutabilecek, aynı zamanda eski sağlık ve hastalıkları daha iyi anlamamıza yardımcı olabilecek "kullanılmamış bir arşivi" temsil ediyor.

 NADİR GÖRÜLEN BİR FENOMEN

Araştırma, Alzheimer ve diğer demans türleri gibi günümüzde insanları etkileyen nörodejeneratif koşullara ilişkin bilgiler bile sağlayabilir. Morton-Hayward, "Beyinlerle ilgili sorunumuz, onların nerede kazıldığıdır; sürekli olarak benzersiz veya son derece nadir görülen bir fenomen olarak tanımlanırlar. Bir şeyi bu şekilde tanımladığınızda, araştırmacıların materyali araştırmak zorunda olduğu erişimi kısıtlıyorsunuz çünkü bu değerli ve türünün tek örneği."

FARKINDALIK YARATACAK

"Açıkçası, bunların insan kalıntıları olduğu ve bunların insan kalıntıları olduğu gerçeğini göz ardı edemeyiz. Ama aynı zamanda bunları incelememekle bilimsel olarak da çok şey kaybediyoruz. "Bu nedenle, bu makalenin kazı yapan arkeologlar için farkındalık yaratacağını gerçekten umuyorum: Gözlerinizi açık tutun, ne bulacağınızı asla bilemezsiniz ve bakalım bu materyalden neler öğrenebileceğimizi görelim." dedi.