Türkiye'de konserve anlamında son yıllarda büyük bir gelişim gösteren gıdalardan biri de ton balığı oldu. Vatandaşların Mersin, Adana, İstanbul, Hatay, Kocaeli, Bursa, Antalya, İzmir başta olmak üzere 81 ilde severek tükettiği bu hayvan hakkında yapılan bir araştırma ise şaşkınlığa neden oldu.
YENİ BİR ÇALIŞMA YAPILDI
Yeni bir çalışma, ton balığındaki cıva seviyelerinin 50 yılı aşkın süredir büyük ölçüde değişmediğini ortaya çıkardı.
ACS'nin Çevre Bilimi ve Teknoloji Mektupları'nda yayınlanan çalışma, balıklardaki kimyasal element seviyelerinin 1971'den bu yana değişmediğini buldu.
Cıva veya metil cıva, dünya çapında insanların yediği birçok balık türünde bulunan zehirli bir kimyasaldır. Büyük ölçüde, daha küçük balıklar veya kabuklular gibi kimyasalla kirlenmiş avlarla beslenen balıklardan oluşur.
Volkanlar ve jeotermal faaliyetler gibi bazı doğal kaynakların yanı sıra kömür yakma, madencilik ve atıkların yakılması gibi insanla ilgili faaliyetlerden de gelir.
"1971 İLE 2022 ARASINDA SABİT KALDI"
Fransız Ulusal Sürdürülebilir Kalkınma Araştırma Enstitüsü'nden çalışma yazarı Anaïs Médieu, Newsweek'e şunları söyledi: "Bu çalışma, ton balığı cıva konsantrasyonlarının, 1990'larda önemli ölçüde arttığı Kuzeybatı Pasifik dışında, küresel olarak 1971 ile 2022 arasında sabit kaldığını gösteriyor. "
Médieu, "Bu, 1970'lerden bu yana atmosfere yapılan cıva emisyonlarındaki küresel düşüşle çelişiyor ve muhtemelen, onlarca yıl veya yüzyıllar boyunca yeraltında ve derin okyanuslarda biriken, tarihsel olarak yayılan cıvanın büyük miktarını yansıtıyor." dedi.
"Bizim hipotezimiz, çevredeki cıva emisyonlarını azaltmamıza rağmen, yüzey okyanusunun, muhtemelen onlarca yıl boyunca, yeraltı sularından gelen bu eski cıva tarafından beslenmeye devam edeceği yönünde.
"DAHA DA HIZLANDIRMAMIZ GEREKİYOR"
"Bu, Minamata Sözleşmesi tarafından başlatılan küresel emisyon azaltma çabalarını sürdürmemiz ve hatta hızlandırmamız gerektiği ve emisyon azaltma önlemlerinin ardından cıva konsantrasyonlarında bir düşüş görmeden önce sabırlı olmamız gerektiği anlamına geliyor."
FAZLASININ CİDDİ ETKİLERİ VAR
Kimyasalın çok fazlası, sinir sistemini etkileyebilen, bazen doğurganlık ve kan basıncında sorunlara ve ayrıca küçük çocuklarda gelişimsel gecikmelere neden olabilen cıva zehirlenmesine neden olabilir.
Bu nedenle bilim insanları, dünyanın en popüler deniz ürünlerinden biri olan ton balığında ne kadar cıva bulunduğunun izini sürmek istedi. Bunu yapmak için Pasifik, Atlantik ve Hint Okyanuslarında yakalanan 3.000 balık örneğindeki cıva seviyelerine ilişkin verilere baktılar.
Bu üç tropikal türün küresel orkinos avcılığının yüzde 94'ünü oluşturduğundan, özellikle atlama balığı, iri gözlü orkinos ve sarı yüzgeçli orkinosları incelediler. Buna ek olarak, bu türler okyanus ötesi göçlere maruz kalmıyor, dolayısıyla balıklarda bulunan herhangi bir kirlenme muhtemelen yüzdükleri suları yansıtıyor.