Türkiye'ye ve Dünyaya Şubat ayının son günlerinde korkunç haber geldi. Kış mevsimi devam ederken Atlantik Okyanusu'nda ölçülen deniz sıcaklığı korkuttu. Şimdiden yaz başlarındaki seviyelere ulaşan sıcaklık hakkında uzmanlar, durumun oldukça endişe verici olduğunu söyledi.Uzmanlar bu durumun önümüzdeki aylarda, aktif bir fırtına sezonunun veya başka bir deniz sıcak hava dalgasının habercisi olabileceğini dile getirdi.
ÇOK AMA ÇOK OLAĞANÜSTÜ
Miami Üniversitesi'nde kıdemli araştırma görevlisi Brian McNoldy, sezon başındaki bu sıcaklığı "çok ama çok olağanüstü" olarak nitelendirdi ve bunun yaklaşan kasırga sezonunda ortalamanın üzerinde sayıda fırtına görebileceğine dair güçlü bir işaret olduğunu söyledi.
ÜÇ AY ÖNCE GERÇEKLEŞTİ
Kuzey Atlantik'te su sıcaklıklarının Mayıs ayı seviyesinde, planlanandan üç ay önce gerçekleştiğini söyledi. Çoğu kasırganın doğduğu Atlantik'in ana gelişim bölgesinde McNoldy, deniz yüzeyi sıcaklıklarının Temmuz ayı seviyelerine yakın olduğunu söyledi. "Şu anda kasırga mevsimi gibi bir şey. Diğer yılları geçip gidiyoruz, kıyaslama yok." dedi.
YAKINDAN BAĞLANTILI
Ancak kasırga sezonu 1 Haziran'a kadar başlamıyor ve bu, şu an ile resmi başlangıç tarihi arasında birçok uzun haftanın ısınmasına neden oluyor. Yüksek deniz yüzeyi sıcaklıkları, daha fazla fırtına oluşumu ve sezonun daha erken başlamasıyla yakından bağlantılıdır.
KASIRGA SEZONU
Bilim insanları, iklim değişikliğinin neden olduğu ısınmanın, kasırga sezonunun başlangıcını iki hafta daha erkene, yani Mayıs ortasına ittiğini ileri sürdü. Geçen yıl Atlantik'in rekor kıran sıcaklığı, El Niño adı verilen atmosferik bir olgunun tarihsel olarak fırtınaları azaltan etkilerine galip geldi.
FIRTINALARI KOLAYLAŞTIRIYOR
Bu yıl El Niño hızla sönüyor ve NOAA modellerinin çoğu, kasırga mevsiminde onun kardeş fenomeni La Niña'yı göreceğimizi öngörüyor. La Niña'nın Atlantik'teki fırtına parçalayıcı rüzgar kesmesini azalttığı ve fırtınaların oluşmasını kolaylaştırdığı biliniyor.
AGRESİF OLABİLECEKLERİ ŞÜPHESİ
McNoldy, yaklaşmakta olan La Nina ile zaten sıcak olan okyanusun birleşiminin muhtemelen aktif bir sezona işaret ettiğini söyledi. "Colorado Eyalet Üniversitesi ve NOAA'nın erken sezon tahminlerini görmeye başladığımızda oldukça agresif olacaklarından şüpheleniyorum" dedi.
BEDELİNİ ONLAR ÖDEDİ
Sıcak bir okyanus sadece daha fazla fırtına anlamına gelmiyor. Geçen yılki okyanus sıcaklıkları Karayipler'de rekor kıran bir deniz sıcak hava dalgasına yol açtı. Bilim insanları havanın hiç bu kadar erken ve bu kadar ısınmadığını söyledi. Bir noktada, Florida Körfezi'ndeki sığ bir su bölgesinde, jakuzi seviyesinde 101 Fahrenheit sıcaklık kaydedildi. Bunun bedelini büyük ölçüde mercan resifleri ödedi.
BÜYÜK ÖLÇÜDE ÖLDÜ
Tam bir hesaplama hala devam ederken, ilk sonuçlar, başka yerlerde yetiştirilen mercanların (eski, yerli resiflerin değil) çok büyük sayılarda öldüğünü gösteriyor. Geçen hafta yayınlanan bir anket, yüzde 100 ölüm oranına sahip bazı fidanlık resiflerini buldu ve bu durum, onu yöneten kar amacı gütmeyen kuruluşun 2024 sezonu için tüm mercan naklini duraklatmasına yol açtı.
YENİ RENKLER EKLEMEYE YÖNELTTİ
Aşırı sıcaklar NOAA'yı bu yıl mercan ağarması uyarı skalasına yeni renkler eklemeye yöneltti. Daha önce ölçek, yerel resiflerde şiddetli, yaygın ağartma ve ölümün beklendiği anlamına gelen açık uçlu bir kategori olan "stres yok"tan "alarm seviyesi 2"ye gidiyordu.
NEREDEYSE TAMAMEN ÖLÜM
Bu yıldan itibaren üç kategori daha var; üç koyu, daha endişe verici tonda. Yeni en yüksek kategori olan Uyarı Seviyesi 5, bilim adamlarının bölgedeki mercanların yüzde 80'inden fazlasının ölebileceği resiflerde "neredeyse tamamen ölüm" beklediği anlamına geliyor.
KÖTÜLEŞEN ORTAMI YANSITACAK ÖLÇEKTE
Kötüleşen bir ortamı yansıtacak şekilde ölçekteki değişiklik, Harvey Kasırgası'nın benzeri görülmemiş yağışlarının yağış projeksiyon haritalarını nasıl yeniden yazdığını hatırlatıyor. Houston'ı yaklaşık 50 inç yağmurla ıslattıktan sonra bilim adamları, yağmur haritalarına yeni renkler ve yeni seviyeler eklediler.
BİRDEN FAZLA NEDEN
İklim değişikliğinin daha güçlü fırtınaların oluşma olasılığını arttırması nedeniyle yeni "Kategori 6" kasırgalarını sınıflandırmaya yönelik tartışmalı bir çaba da var. McNoldy, bilim adamlarının iklim değişikliğini Harvey'deki aşırı yağmurlara ve daha güçlü kasırgalara daha net bir şekilde bağladığını ancak denizdeki sıcak hava dalgasının muhtemelen birden fazla nedeninin olduğunu söyledi.
OKYANUSLAR KESİNLİKLE ISINIYOR
NOAA kayıtlarına göre, fosil yakıtların kontrolsüzce yakılması ve atmosferin ısınması sonucunda okyanuslar kesinlikle ısınıyor. Ancak uzmanlar, iklim değişikliğinin tek başına deniz yüzeyi sıcaklıklarında geçen yıl gördüğümüz gibi bir yıllık dramatik bir değişime neden olmasının pek olası olmadığını söylüyor.
NORMALDEN DAHA ZAYIF
McNoldy, Atlantik boyunca esen ve su yüzeyini soğutan alize rüzgarlarının, tıpkı geçen yıl olduğu gibi, normalden daha zayıf olduğunu ve bunun da daha yüksek sıcaklıklara katkıda bulunabileceğini fark ettiğini söyledi. Bilim adamlarının tartıştığı bir diğer faktör ise Atlantik üzerinde yüzen hava kirliliği miktarının daha az olmasıdır. Kargo ve yolcu gemilerine daha temiz yakıt yakmaları emredildikten sonra, Atlantik üzerindeki atmosfere daha fazla kirlilik parçacığı yaymayı bıraktılar.
REKOR KIRAN SICAKLIK YILI
NOAA araştırması, daha açık gökyüzünün daha az bulut, daha sıcak su ve potansiyel olarak daha fazla kasırga oluşumu anlamına geldiğini öne sürüyor. McNoldy, Atlantik'in garip derecede sıcak olmasının kesin nedeninin şimdilik bilinmediğini söyledi. "Neler oluyor? Bu kadar saçma aykırı değerleri nasıl elde ediyoruz? Kuzey Atlantik geçen yıl 6 Mart'ta rekor derecede ısındı ve o zamandan beri durmadı. Neredeyse aralıksız rekor kıran bir sıcaklık yılı yaşıyoruz ve nedenini tam olarak bilmiyorum. Ne zaman normale döneceğiz? Yoksa gitti mi?” dedi.