Kandilli'den süper hücre uyarısı
Felaket filmlerinin vazgeçilmez senaryolarından olan 'Süper hücre' için uyarı geldi. Karadeniz ve Marmara için süper hücre oluşumu konusunda uyarıda bulunan Kandilli Rasathanesi, Ağustos ayında kuvvetli yağışlar, kuvvetli dolu yağışı ve hortum çıkabileceğini açıkladı.
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Meteoroloji Laboratuvarı Başkanı Adil Tek, Ağustos ayı içerisinde serin bir hava dalgasının gelmesinin beklendiğini ifade etti. Tek, özellikle Marmara ve Karadeniz bölgelerinin risk altında olduğunu belirterek süper hücre, kuvvetli yağış ve dolunun yanısıra hortum riski de bulunduğunu söyledi.
Doğal afet filmlerinin vazgeçilmez argümanları arasında yer alan süper hücreler, bize yabancı gelse de özellikle Amerika kıtasında sık sık karşılaşılan bir durum. Üç farklı çeşidi bulunan süper hücrelerin en tehlikelisi bol yağışlı (High-precipitation) olarak biliniyor. Kandilli tarafından yapılan bilgilendirmede de bu tipte bir süper hücre ile karşılaşılabileceği vurgusu yapılıyor.
Önümüzdeki hafta sıcak hava dalgası geliyor
Türkiye ile Avrupa arasında zıt bir durum olduğunu ifade eden Tek, "Avrupa bu yıl oldukça sıcak bir dönemden geçti. Portekiz, İspanya, İtalya ve İngiltere'nin yanısıra, Hollanda ve Almanya'ya kadar uzandı. Biz bu süreçte daha serin bir hava yaşadık. Şimdi Avrupa normale dönüyor ve serinliyor. Yani artık sıcaklar bize geliyor. Önümüzdeki hafta hava sıcaklıklarından büyük bir artış olacak. Özellikle Güneydoğu ve Akdeniz yüksek sıcaklıklar yaşayacak" dedi.
Hissedilen 40 dereceye ulaşacak
Güneydoğu Anadolu, Akdeniz ve Ege'de sıcaklığın 40 derecelerin üzerinde olacağını belirten Tek, İstanbul, Ankara ve İzmir'de de 3-4 derecelik artışlar olacağını kaydetti. İstanbul'da 37-38 derece seviyesinde olacak sıcaklığın yoğun şekilde hissedileceğinide vurgulayan Tek, insanların bunalacağını söyledi.
Sıcakların ardından süper hücre riski
Ağustos ayı içerisinde Basra Körfezi'nden gelen sistemin Karadeniz kıyıları ile birlikte Marmara kıyılarında etkili olmasının beklendiği, bunun da nem değerlerini çok yükselteceğini vurgulayan Tek, Temmuz’da özellikle geçtiğimiz hafta kuzeyden gelen serin havalar vardı ki, o serin havalar yüksek deniz suyu sıcaklıklarından ve nemden dolayı kuvvetli yağışlar meydana getirdi. Örneğin Trabzon Araklı’da oluşan seller, yine Düzce’de meydana gelen sel felaketleri, bu kuzeyden gelen serin hava ve yükselen deniz suyu sıcaklıkları dolayısıyla yaşandı. Ağustos ayında bu hafta her ne kadar sıcak görünse de, iklim modelleri sonuçlarına göre Ağustos’un Marmara, Kuzey Ege ve Karadeniz’de mevsim normallerini altında geçeceği görünüyor. Bu da yine bir sel felaketi olasılığını artırıyor. Yani kuvvetli yağışlar olma olasılığını artırıyor. Deniz suyu sıcaklıkları önemli burada. Deniz suyu sıcaklıkları Akdeniz’de 28-29 derecelere kadar çıktı. Karadeniz’de de 23-25 derece arasında değişiyor. Bu sıcaklık değerlerinin altında gelen bir hava parseli, kuvvetli yağışları, fırtınaları, kuvvetli çekirdekleri, süper hücre tarzı yapılanmaları oluşturuyor. Kuzey’den böyle bir serin hava gelirse ki gözüküyor, Ağustos için Karadeniz ve Marmara’da hücre oluşumu, kuvvetli dolu yağışı oluşumu, hortum oluşumu riskleri bulunuyor" diye konuştu.
Süper hücre nedir?
Aşırı sıcakların ardından meydana gelen buharlaşmanın hızlı ve yoğun şekilde dikey rüzgarlarla birlikte yükselip, aşırı yağış ve fırtınalara sebep olmasına süper hücre deniyor. Bilimsel olarak ise, atmosferin yukarı seviyelerindeki açısal rüzgar yön değişiminin fazla olduğu aşırı termodinamik kararsızlığa bağlı olarak dikey rüzgarların fazla olduğu bölgelerde ortaya olan kuvvetli bir oraj biçimidir.
Orajın dört alt sınıfından (süper hücre, bora hattı, çoklu hücre ve tek hücre) biri olan süper hücre, bunlar arasında yaygınlığı en az olan süper hücre "Az Yağışlı" (Low-precipitation: LP), "Klasik" (Classic), "Bol Yağışlı" (High-precipitation: HP) olmak üzere üç çeşittir.
Az Yağışlı Süper Hücre
Az-yağışlı süper hücre genellikle nem oranının düşük olduğu yaz sezonunun oluşur. Az yağışlı süper hücreler yaptıkları dolu yağışları ile ünlüdürler, kimi zaman hiç yağmur bırakmadan golf topu büyüklüğünde dolu yağdırdıkları bilinmektedir.
Az yağışlı süper hücrelerde görülen hortumlar, bol yağışlı veya klasik süper hücrelere kıyasen daha zayıf yapıdadır. Zira hava daha düşük nem oranına sahip olduğu için yağışla beraber buharlaşmadan kaynaklanan ısı kaybı aşağı yönlü hava akımlarının gelişmesine elverişlidir. Bu bakımdan hortumlar ayrıca daha kısa ömürlü olur. Nem oranı düşük olduğu için konveksiyon ile yükselen hava parseli daha yüksek seviyede yoğunlaşacağı için bulut tabanı oldukça yüksektir.
Klasik Süper Hücre
Az yağışlı ve bol yağışlı süper hücreler genellikle farklı tip gökgürültülü fırtınaların hibritleşmiş biçimdir, klasik süper hücre ise süper hücrenin saf bir formu olarak kabul edilir. En klasik örneği saat yönünün tersine rüzgalara sahip olan ve radarda virgül görünümlü Hook Echo adı verilen fırtına biçimidir. Virgülün kıvrıldığı yerde genellikle bir hortum bulutu bulunur. En şiddetli hortumlar bu fırtınaların altında oluşur.
Havanın nem oranına bağlı olarak çok farklı boyutlarda dolu yapabilmektedir.
Bol Yağışlı Süper Hücre
Barbunya görünümüne sahip bol yağışlı süper hücre ise hava kütlesinin taşıdığı su miktarı olduğu koşullarda meydana gelir. Çok yoğun yağışlara sebep oldukları için görüş mesafesi oldukça düşer, bu yüzden bu fırtınaların hortumları çoğunlukla fark edilemediği için hortumlara bağlı ölümler en çok bu tip fırtınalarda görülür.