Küresel ısınma, hava sıcaklıklarının artmasıyla birlikte ölümcül tropical hastalıkların da yayılmasına neden oluyor. Hastalık giderek dünyaya yayılıyor ve ağrılı ölümlere neden oluyor. Etkileri giderek artan küresel ısınmadan nasibini alan Türkiye'de de sıcaklıklar giderek artarken korku da artıyor. Nature Climate Change dergisinin yakın tarihli bir raporunda sağlık yetkilileri, küresel ısınmanın tropik ülkelerde yaygın olan birçok acı verici hastalığın önümüzdeki on yılda dünyanın geri kalanı için büyük bir tehdit haline gelmesine neden olacağı konusunda uyardı.
"ÇOK FAZLA BİLİNMEYEN VAR"
İsveç'in Solna kentindeki Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi'nde yeni ortaya çıkan gıda ve vektör kaynaklı hastalıklarla ilgili bir ekibe liderlik eden Céline Gossner, "Çok fazla bilinmeyen var" diye uyardı. Raporda, iklim değişikliği, küreselleşme ve uluslararası ticaret ve seyahatteki artışın, Avrupa kıtasının, ihmal edilen tropikal hastalıklar (NTD'ler) riskinin artmasına yol açan zayıflatıcı ve potansiyel olarak ölümcül patojenlerin vektörlerine karşı daha duyarlı hale gelmesine katkıda bulunan faktörler olduğu belirtildi.
PARAZİTER HASTALIKLAR ARTIYOR
Raporda, "İnsanlar NTD'lere ve Batı Nil, Zika, dang humması ve chikungunya virüsleri gibi bir zamanlar tropik bölgelerde sınırlı olan diğer sivrisinek kaynaklı hastalıkların yanı sıra şistozomiyaz gibi paraziter hastalıklara yakalanıyor ve bazen bunlardan ölüyor. Leishmaniasis gibi Avrupa'da halihazırda endemik olan vektör kaynaklı hastalık vakaları artıyor." dedi.
BULAŞICI HASTALIKLAR KÖTÜLEŞECEK
Ancak sorunun kapsamı Avrupa ile sınırlı değil; Ulusal Okul dekanı Peter Hotez'e göre Amerika Birleşik Devletleri'nin Körfez Kıyısı gibi tropik olmayan dünyanın diğer bölgeleri de benzer sorunlar yaşıyor. Houston'daki Baylor Tıp Fakültesi'nde Tropikal Tıp Bölümü'nden Dr. Bu uyarılar, 2022 yılında yapılan bir çalışmanın, küresel ısınmanın insanlarda bulaşıcı hastalıklara neden olan patojenlerin yüzde 58'ini kötüleştireceğini öngördüğü Kasım ayının başlarında yayınlanan bir raporun ardından geldi.
CİDDİ BİR TEHDİT OLUŞTURMA POTANSİYELİNE SAHİP
Raporda, bu hastalıkların "halk sağlığına ciddi tehdit oluşturma potansiyeline sahip olduğu" belirtildi. Çoğu için antiviral tedavi mevcut değildir. Raporda ayrıca "iklim değişikliğinin NTD'lerin ortaya çıkması veya yeniden ortaya çıkması için uygun koşullar yarattığının açık olduğu" belirtildi. Örneğin, 2022'de Avrupa'nın 11 ülkesinde yerel olarak edinilen 1.112 Batı Nil vakası vardı; bu, 2018'deki 1.548'lik zirveden bu yana en yüksek rakamdı. Gossner, "Güney Avrupa'nın çoğunda var ve kuzeye doğru yayılıyor" dedi.
HALK SAĞLIĞI İÇİN BEKÇİ OLACAKLAR
Avrupalı doktorların NTD'lerin sadece yurtdışı seyahatleri sırasında değil, yerel olarak da edinilebilme ihtimalinin farkında olmaları gereken bir noktaya gelindi. Almanya'daki Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi'nde tropik sağlık konusunda uzmanlaşmış bir klinisyen olan Camilla Rothe, "İşimizin bir kısmı sadece hastalarımız için değil, aynı zamanda halk sağlığı için de bekçi olmak" dedi.
"RİSKİ ANLAMAK İÇİN NEREDE BULUNDUĞUNU BİLMEK GEREK"
Dergi, "bu hastalıkların oluşturduğu riski anlamanın, vektörlerin nerede bulunduğunu ve nasıl davrandığını bilmeye bağlı olduğunu" belirttiğinden şimdilik daha fazla araştırma ve analiz gerekiyor. Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi, Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi ile işbirliği içinde yürüttüğü VectorNet adlı projeyle bu konuda adımlar attı. VectorNet "sivrisinek, kene ve tatarcık gibi hastalık vektörlerinin Avrupa ve Akdeniz bölgesindeki dağılımına ilişkin verileri derliyor." dedi. Vektörlerin çevreyi nasıl etkilediğinin daha iyi anlaşılması, bu hastalıklara yönelik aşıların ve tedavilerin geliştirilmesine yardımcı olabilir.