Dünyada yılda 138.000 kişiyi takır takır öldüren yılan ısırıkları artık eskisi gibi tehlikeli olmayabilir. Bilim dünyası her yıl binlerce insanın yaşamına son veren öldürücü yılan ısırıklarına karşı yeni bir önlemin ilk adımlarını attı. Eğer bu çalışmalar başarılı giderse, insanların artık yılan ısırıklarına karşı bir hapı olacak. Ancak bu hap elbette ki yılandan kaynaklı ölümleri tamamen durdurmayacak fakat ölümleri azaltacak.
''ZEHRİN SİNİR SİSTEMİME AKTIĞINI HİSSETTİM''
John Heenan, bir yılan tarafından ısırılmanın ve o acıyı hissetmenin nasıl bir şey olduğunu çok iyi biliyor. Daha önce bir yılanın dehşet veren saldırısına uğrayan Heenan, ''2017 yılında bir yaz sabahıydı ve Marin County'deki bir meyve bahçesinde bir kutu meyve taşıyordum bacağımda hissettiğim acı ile ne olduğunu anlamadan feryat ettim daha sonra doğrudan onun üzerine bastım ve ardından 'hey ben çıngıraklı bir yılan tarafından ısırıldım.' diye bağırdım. '' Heenan'ın beynine kazınmış bir anlık görüntü ve acı anlarından şöyle bahsediyor, "Dişleri damarıma çarptı ve zehrin sistemimde hareket ettiğini hissetmeye başladım. Daha sonra ise nöbet geçirmeye başladım ve nefes almakta zorlandım." Heenan hastaneye kaldırıldı ve sonraki dört günü komada geçirdi. Bu süre zarfında kendisine, şişe başına 3.400 dolar maliyetle 28 şişe panzehir intravenöz olarak uygulandı. Bilinci yerine geldiğinde yatağının yanında iki kişi vardı; eşi ve keşif doktoru Matthew Lewin, gülümseyip "Sen şanslı bir adamsın" dediler.
BU HAP YILAN ISIRIKLARINA ÇARE OLABİLİR
Heenan daha sonra Lewin'in zehirli yılan ısırıklarının uzun, ıstırap verici ve çoğu zaman ölümcül etkilerine karşı yeni bir tedavinin peşinde olduğunu öğrendi. Onun söylediği bir hap, "en azından kurbanlara hastaneye gitmeleri için yeterli zaman kazandırmayı amaçlıyor." Yılan zehiri, öncelikle avı hareketsiz kılmak ve öldürmek için evrimleşen, aynı zamanda dokuları sindirim için hazırlayan, toksinler, amino asitler ve proteinlerden oluşan karmaşık bir karışımdır. İnsanlarda zehir, kan basıncında şiddetli şişme ve kararsızlığa, nöromüsküler zayıflığa ve felce, kanamaya ve iskelet kasının ölümüne neden olarak kalıcı doku kaybına ve amputasyonlara neden olur.
DOĞADA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN ÇOK SAYIDA SÜRÜNGEN VAR
Dünya Sağlık Örgütü, yılda 138.000 kişinin zehirli yılanlar tarafından öldürüldüğünü ve bunların çoğunun acil tıbbi müdahaleye ulaşamadan öldüğünü tahmin ediyor. Bu acı çok az öfkeyle veya tanıtımla devam ediyor çünkü yılan ısırıkları çoğunlukla yoksul, durgun su bölgelerinde meydana geliyor ve yılan ısırmasını sahada tedavi etmenin kolay bir yolu yok. Doğa, dikkat edilmesi gereken çok sayıda sürünen saldırgan sunmuştur: Amerika Birleşik Devletleri'nde çıngıraklı yılanlar, bakır kafalılar, su mokasenleri ve mercan yılanları; Güneydoğu Asya'daki kraitler; Avustralya'daki Taipanlar; Nikolsky'nin Ukrayna'daki engerekleri; Afrika'da 2 inç uzunluğunda dişlere sahip Gaboon engerekleri; ve Orta Amerika'daki orman ustaları. Ayrıca Hindistan'da her yıl 25.000 ölümden sorumlu olan Russel engerekleri, büyük, sinirli yılanlar da var.
UYGUN PANZEHİR SİZİ ISIRAN YILANA GÖRE DEĞİŞİR
Tipik standart bakım antivenomları son derece pahalıdır, soğutma gerektirir ve hastane ortamında intravenöz olarak uygulanmaları gerekir. Bunlar aynı zamanda türe özgüdür; yani uygun panzehiri seçmek, hangi tür yılanın sizi ısırdığını bilmenizi gerektirir. Sonuç olarak, örneğin Güney Kaliforniya'da çıngıraklı yılan ısırmasından sağ kurtulanlar, yüzbinlerce dolarlık hastane faturalarıyla karşı karşıya kaldıklarında ikinci acı bir sürprizle karşılaşıyorlar. Lewin, Varespladib adlı ilaçla tüm bu sorunlara kullanımı kolay, iğnesiz bir çözüm geliştirmek için on yıldır çalışıyor. Varespladib'i umut verici kılan şey, tüm yılan zehirlerinin %95'inde bulunan ve yaşamı tehdit eden doku tahribatı, katastrofik kanama, felç ve solunum yetmezliğinde doğrudan rol oynayan oldukça toksik bir protein olan fosfolipaz-A2'yi bloke etmesidir. Destekleyenler, küçük sentetik molekülün, zehirlenmeden hemen sonra uygulandığında nörolojik hasarı durdurma veya tersine çevirme potansiyeline sahip olmasının yanı sıra normal kan pıhtılaşma yeteneğini geri kazandırma potansiyeline sahip olduğunu söylüyor.
YILAN ISIRIĞINA KARŞI PANZEHİR DENEMELERİ
İlaç denemeleri, Lewin'in müzisyen ve girişimci Jerry Harrison ile Corte Madera, Kaliforniya'da kurduğu kamu yararına çalışan bir şirket olan Ophirex Inc. tarafından yürütülüyor. ABD Gıda ve İlaç İdaresi bir yıl önce Varespladib'e, ilacın güvenliği ve etkinliğinin geliştirilmesi ve gözden geçirilmesinin yanı sıra Ophirex'in ilacın üretimi ve dağıtımına yönelik önerilerini hızlandırmak için "hızlı yol" ataması verdi. Savunma Bakanlığı da bu çabaya yaklaşık 24 milyon dolar yatırım yaptı ve ilacın, yılan ısırıklarının yaşam ve uzuvlar için önemli bir tehdit oluşturduğu zorlu koşullarda görev yapan özel kuvvet ekiplerine önemli bir yetenek sağlayabileceğini söyledi. Ordu Tıbbi Malzeme Dairesi Savaşçı Koruma ve Akut Bakım Projesi müdür yardımcısı Lindsey Garver, "Ophirex, yılan ısırması durumunda tahliye için gereken süreyi genişletmemize yardımcı olabilir" dedi. "Bir şeye sahip olmanın psikolojik bir faydası da var" Hayat kurtaran şey cebinizde.”
''BİR İLAÇ ÜRETMEYE ÇALIŞIYORUZ''
Şirket etkileyici bir yönetim kurulu oluşturdu: Kök hücre bilimcisi ve Moderna'nın kurucu ortağı Derrick Rossi; Küresel Sağlık Fonları başkanı Curt LaBelle; Eli Lilly and Co.'nun eski baş sağlık görevlisi Tim Garnett; ve bir biyoteknoloji araştırma şirketi olan Altos Labs Inc.'in kurucu ortağı Hans Bishop. Rossi, "Şirketimiz ihmal edilen küresel kriz için bir ilaç üretmeye çalışıyor" dedi. "Yılan sokması sonucu ölen veya sakatlanan insanların büyük çoğunluğu köy çiftçileri ve tarlada ayakkabısız çalışan çocuklardır." Varespladib ilk olarak Eli Lilly and Co. tarafından inflamasyonu baskılamak için keşfedildi ve geliştirildi. Ancak şirket, klinik çalışmaların istenen sonuçları vermemesi üzerine bu çabasından vazgeçti.
Ophirex'in CEO'su Nancy Koch, o zamandan bu yana ilacın molekülüne ilişkin patentlerin süresinin dolduğunu ve bunun Ophirex'e "uygun bir patent portföyü oluşturma fırsatı" sağladığını söyledi. Önerilen hapın fiyat etiketi belirsizliğini koruyor. Koch, "Henüz fiyatlandırma konusunda herhangi bir tahminde bulunmadık" dedi. "Ancak ilacı dünya çapında erişilebilir kılmak istiyoruz ve bunu mümkün kılmak için üretim maliyetlerini düşürmenin yollarını araştırıyoruz."Lewin'in bunu söylediğini duyan Ophirex trajik bir olaydan çıktı. 2001 yılında, San Francisco'daki Kaliforniya Bilimler Akademisi'nde herpetolog olan Joseph Slowinski, kuzey Myanmar'ın dağlık ormanlarında küçük zehirli bir yılanın ısırmasından 30 saat sonra öldü.En yakın kasabadan beş günlük bir yürüyüş mesafesinde olan uzak bölgede panzehir yoktu. Onu kurtarmak için gösterilen kahramanca çabalar başarısızlıkla sonuçlandı.
İĞNESİZ TEDAVİ ÜZERİNE ÇALIŞILIYOR
On yıl sonra, aynı bölgeye yaptığı gezinin ardından akademinin Araştırma ve Seyahat Sağlığı Merkezi müdürü Lewin, ısırıldıktan hemen sonra sahada uygulanabilecek iğnesiz bir tedavi olasılığını düşünmeye başladı. Lewin başlangıçta, belirli toksik maddelerin ölümcül olabilecek felç edici etkilerinin, burun spreyi yoluyla uygulanan antiparalitik bir ilaçla tersine çevrilebileceğini kanıtlamaya odaklandı.Bu hedefi aklında bulunduran Lewin, gönüllü olarak test konusu olmaya karar verdi.UC San Francisco'daki bir araştırma laboratuvarında anestezi uzmanlarından oluşan bir ekiple 2013 yılında yürütülen bir deneyde Lewin, cerrahi prosedürler için felç edici bir madde olarak tipik olarak intravenöz olarak uygulanan bir kimyasal olan kürar türeviyle kendisinin felç olmasına izin verdi. Birkaç dakika sonra, "Konuşamıyordum, başım dönüyordu ve nefes almakta zorlanıyordum" dedi.
YILAN ISIRIĞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Ekip daha sonra burun spreyini uyguladı ve 20 dakika içinde Lewin iyileşti. Deneyin sonuçları, Klinik Vaka Raporları adlı tıp dergisinde çevrimiçi olarak yayınlandı. Lewin, "Korkunçtu ve bunu bir daha asla yapmayacağım" dedi. "Fakat deney, felcin intravenöz ilaç kullanılmadan da tersine çevrilebileceğini kanıtladı." Lewin'in kariyeri onu acil servislerden vahşi doğa tıbbına, Amerikan Doğa Tarihi Müzesi, Kellogg Vakfı ve National Geographic sponsorluğundaki bilimsel keşif gezilerinde doktor olarak kullanmaya yönlendirdi. Ancak araştırmalarının tümü dünyanın uzak köşelerinde gerçekleşmiyor. Yılan ısırığı şiddetini etkileyen faktörleri incelemek, Loma Linda, Kaliforniya'daki Loma Linda Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde profesör olan ve laboratuvar buzdolabında test edilmek üzere çeşitli yılan zehiri bulunduran William Hayes gibi bilim adamlarıyla çalışmak anlamına gelir.