Milyonlarca kişiyi ilgilendiriyor!.. Emeklilikte yeni uygulama!

Yeni uygulama ile gurbetçi vatandaşlara ikinci bir emeklilik hakkı tanınacak hem de emekli aylıklarındaki düşüş telafi edilmiş olacak. Konuyla ilgili tüm detayları Hürriyet yazarı Noyan Doğan kaleme aldı. İşte o yazı...

Türkiye’nin 2020-2022 dönemini kapsayan üç yıllık Yeni Ekonomi Programı (YEP) açıklandı. Program, Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ile ilgili önemli düzenlemeler içeriyor. Bunlardan biri, sosyal tarafların mutabakatı ile emeklilik alanında kapsamlı bir reform paketi devreye sokulacak ve tamamlayıcı emeklilik sistemine geçilecek.

Bu konuya gelecek yazımda detaylı değineceğim ama şimdilik şu kadarını söyleyeyim; YEP açıklandıktan sonra kimi çevrelerin belirttiği gibi kıdem tazminatı rafa falan kalkmış değil. BES ve kıdem tazminatının da içinde olduğu kapsamlı bir model uygulanacak.

YEP’te dikkatimi çeken ve ilk kez gündeme gelen bir konu daha var; o da, yurt dışında yaşayanlara özel BES uygulamasının getirilecek olması. Programın Finansal İstikrar bölümünde bu konuda şöyle deniyor: Finansal sistemdeki sistemik risk birikimini azaltmak, finansal derinliği ve ürün çeşitliliğini artırmak amacıyla yurt dışı yerleşik Türk vatandaşlarına dövizli BES uygulamasına geçilecek. Uygulamanın başlayacağı tarih ise 2020’nin sonu.

Yurt dışında 6 milyona yakın vatandaşımız bulunuyor ve bunların 5 milyondan fazlası Avrupa’da yaşıyor. Almanya’da 2 milyon, Fransa’da 700 bin, Hollanda’da 500 bin Türk vatandaşımız var. Yeni uygulama ile sadece bu kişilere özel bireysel emeklilik yapılacak. Peki, yurt dışında yaşayanlar isteseler sisteme dahil olamazlar mı? Olurlar, ancak katkı payı ödemelerini TL üzerinden yapmak zorundalar.

Öğrendiğime göre, yurt dışında yaşayanlar BES’e ilgi gösteriyor, bu yönde de bir talep var ama ödemelerin Euro üzerinden olmasını istiyorlar. Daha açık bir anlatımla ne ödeyeceklerini ve karşılığında ne kadar birikimleri olacağını bilmek istiyorlar ve bunu da döviz üzerinden istiyorlar.

İşte bu kişilere özel dövizli bireysel emeklilik sistemi kurgulanacak. Kişiler, BES katkı paylarını Euro üzerinden ödeyecek. Sisteme yönelik merak edilen konulardan biri de devletin katkı yapıp yapmayacağı. Malum, mevcut sistemde devlet yüzde 25 katkı sağlıyor. Dövizli BES’te de devlet katkısı olacak, katkı döviz ile olacak, ancak yüzde 25’lik bir katkı olmayacak; daha düşük tutulacak. Beklenti ise Avrupa’da yaşayan vatandaşlarımızın dövizli BES’e ciddi talep göstereceği ve uygulamanın başlaması halinde iki milyon kişinin sisteme gireceği; özellikle de yurt dışında yaşayan, çalışmayan ev kadınlarının...

Dövizli BES’e geçilecek olmasının bir başka nedeni daha var. Ağustos ayında yurt dışında yaşayanların borçlanarak emekli olma şartları değişti. Bu tarihten önce, yurt dışında yaşayan vatandaşlarımız, istedikleri kurum üzerinden emeklilik hakkı elde edebiliyordu ki, kişilerin neredeyse tamamı SSK üzerinden emeklilik istiyordu. Borçlanma tutarı da asgari ücretin yüzde 32’siydi. 1 Ağustos’ta yapılan yeni düzenleme ile emeklilik yaşı, borçlanma süresi, borçlanma tutarı değişti.

Yeni uygulama ile emekli olacaklar sadece Bağ-Kur üzerinden emekli olabiliyor. Emeklilik için ödenecek borçlanma tutarı da gün başına 11 lira arttı. Özetler, yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın emeklilik şartları ağırlaştırıldı ve emekli olacaklara ödenecek emekli aylığında kısmi bir azalma olacak.

Dövizli BES uygulaması ile gurbetçi vatandaşlarımıza hem ikinci bir emeklilik hakkı tanınacak hem de emekli aylıklarındaki düşüş telafi edilmiş olacak.