Dünyanın en minik canlılarından biri ancak ısırığı insan vücudunda kıyamet hissi yaratıyor. O araştırmacı ise bu korkunç canlıya karşı panzehir üretmek için başka zehirli bir canlı ile kelle koltukta çalışıyor. Araştırmacı, "Göğsünüzün üzerinde bir filin oturduğunu, nefes alamadığınızı, yaklaşan bir kıyamet duygusu olduğunu ve acının o kadar yoğun olduğunu ve ölmek istediğinizi hissettiğinizi hayal edin. Az önce küçük bir Irukandji denizanası tarafından sokuldunuz." diyerek acıyı tarif etti.
"ÖLMEYİ DİLEYECEKSİNİZ"
Ölme ihtimaliniz düşük olsa da, Avustralya'daki James Cook Üniversitesi'nden toksikolog Jamie Seymour, 11 kez sokulmasının ardından keşke ölmeyi dileyeceğinizi söylüyor. Ancak Seymour'un işi çoğundan daha riskli: hayat kurtaran panzehirler yaratmak için deniz canlılarının zehirlerini sağmak. Bazıları susam tanesi büyüklüğünde olan düzinelerce Irukandji denizanası, Queensland eyaletindeki üniversite tarafından tutulan metal bir barakanın içindeki tanklarda yüzüyor.
DÜNYANIN EN ZEHİRLİ BALIĞI
Başka bir tankta ise dünyanın en zehirli balığı var: taş balığı. Dikenleri cildinizi delerse ağrı bilincinizi kaybetmenize neden olur ve yaranın etrafındaki alan siyaha döner ve ölür. Taş balığının zehri insanları öldürecek kadar güçlüdür ancak Avustralya'da kayıtlı herhangi bir ölüm vakası yaşanmamıştır. Seymour da bu iğneden sağ kurtulanlar arasında.
EN ÖLÜMCÜL OLANLARI İNCELİYOR
Ekibi, onları anlamak ve insanları güvende tutmak amacıyla Avustralya'nın en ölümcül deniz hayvanlarını inceliyor. Seymour AFP'ye "Avustralya şüphesiz dünyanın en zehirli kıtasıdır. İnsanlarla, özellikle de Amerikalılarla konuştuğunuzda, hepimizin doğumda ölmediğimize şaşırıyorlar." dedi. Seymour tankların etrafında dolaşırken, zehiriyle bir kişiyi 10 dakika içinde öldürebilen kutu denizanası da dahil olmak üzere diğer ölümcül hayvanlara dikkat çekiyor.
ÖLÜMLER NADİRDİR
Avustralya'daki sayısız zehirli hayvana rağmen ölümler nispeten nadirdir. En son resmi veriler, 2001 ile 2017 yılları arasında yılda ortalama 32 hayvan kaynaklı ölümün meydana geldiğini ve en büyük katillerin atlar ve inekler olduğunu gösteriyor. 1883'ten beri Irukandji denizanasından yalnızca iki ölüm, kutu denizanasından ise yaklaşık 70 ölüm kaydedildi. Karşılaştırıldığında, hükümet verilerine göre yalnızca 2022 yılında Avustralya'da uyuşturucu, alkol ve araçla ilgili olaylardan dolayı yaklaşık 4.700 ölüm meydana geldi.
PANZEHİRE DÖNÜŞTÜREN TEK TESİS
Seymour, "Yani Avustralya'da bir hayvan tarafından sokulma veya ısırılma ihtimaliniz makul ancak ölme ihtimaliniz çok düşük" dedi. Onun tesisi, bu ölümcül deniz hayvanlarının zehrini sağıp panzehire dönüştüren tek tesistir. Ölümcül kutu denizanası için bu süreç zorludur. Araştırmacıların dokunaçlarını çıkarmaları, dondurarak kurutmaları ve katılaştıktan sonra zehiri toplamaları gerekiyor.
PANZEHİRİ YOKTU
Irukandji denizanası için panzehir yok. Bunun yerine doktorlar her semptomu göründüğü gibi tedavi ederler. Hızlı tıbbi yardım alırsanız hayatta kalma şansı yüksektir. Taş balığı için zehir çıkarma işlemi daha zorludur. Araştırmacılar, canlı bir balığın zehir bezlerine bir şırınga sokuyor, onu bir havluyla tutuyor ve ölümcül sıvıyla dolu bir yüksüğü çekiyorlar. Daha sonra zehri Victoria eyaletindeki bir tesise gönderiyorlar ve burada onu hayat kurtaran panzehire dönüştürüyorlar. İlk olarak tesis personeli, doğal antikorlar üreten at gibi bir hayvana altı ay boyunca az miktarda zehir enjekte ediyor.
"HİÇ ŞÜPHE YOK"
Daha sonra hayvanın plazması alınıyor ve antikorlar ekstrakte ediliyor, saflaştırılıyor ve insanlar için bir panzehire dönüştürülüyor. Antivenomlar Avustralya ve bazı Pasifik adalarındaki hastanelere gönderiliyor ve burada birisinin bir hayvan tarafından sokulması veya ısırılması durumunda uygulanabiliyor. Seymour AFP'ye verdiği demeçte, serumların Avustralya'da üretilmesi için harcanan zaman ve çabaya dikkat çekerek, "Dünyadaki en iyi panzehirlerden bazılarına sahibiz, buna hiç şüphe yok."
DAHA FAZLA İHTİYAÇ DUYULABİLİR
Bilim adamlarına göre iklim değişikliği sokma riskini artırabileceğinden panzehire giderek daha fazla ihtiyaç duyulabilir. Yaklaşık 60 yıl önce Avustralya'da Irukandji denizanası batma mevsimi Kasım ve Aralık aylarıydı. Okyanus sıcaklıklarının daha uzun süre sıcak kalması nedeniyle denizanaları artık Mart ayına kadar varlığını sürdürebiliyor. Isınan okyanuslar aynı zamanda bu ölümcül denizanalarını ve diğer deniz hayvanlarını Avustralya kıyıları boyunca daha güneye doğru itiyor. Seymour'un öğrencileri sıcaklık değişikliklerinin zehirin toksisitesini de değiştirebileceğini buldu.
TEDAVİ ETMEK İÇİN KULLANILABİLECEK
"Örneğin 20 derecede bir hayvana panzehir yaparsam ve 30 derecede vahşi doğada yaşayan bir hayvan tarafından ısırılırsam o panzehir işe yaramaz" dedi. Araştırmalar ayrıca, sokan yaratıklardan gelen zehirin, farelerde romatoid artritin iki hafta içinde etkili bir şekilde iyileştirildiği bir durum da dahil olmak üzere sayısız sağlık sorununu tedavi etmek için kullanılabileceğini gösterdi. Ancak bu araştırma alanı büyük ölçüde finanse edilmiyor ve Seymour çalışmalarının devam ettiğini söylüyor. "Zehiri düşündüğünüzde onu bir sebze yemeği gibi düşünün. İçinde bir sürü farklı bileşen var. Yapmaya çalıştığımız şey bunları birbirinden ayırmak ve neler olduğunu çözmek." dedi.