Türkiye'de kış ayları yavaş yavaş kendisini hissettirmeye başlıyor. Meteoroloji uzmanı Kerem Ökten de son yaptığı açıklamasında, pazartesinden itibaren yurt genelinde soğuk havaların etkisini iyice göstermeye başlayacağını ifade etti. Ökten'in açıklamasının ardından uzmanlardan da kış böceklerine yönelik değerlendirme geldi.
Türkiye'de havaların soğumaya başlamasının ardından İzmir, Mersin, Hatay, Adana Kocaeli, Sakarya ve İstanbul dahil olmak üzere birçok ilimizde ikamet eden vatandaşlarımız da halılarını sermeye başladı. Uzmanlardan ise kışın halılarda ortaya çıkan ve aç susuz yaşamasıyla bilinen bir canlı hakkında uyarı yapıldı. Uzmanlar tarafından yapılan uyarıya göre söz konusu canlının, ekim ayı ortalarından sonra havaların soğuması ve halıların serilmeye başlamasından sonra evlerde daha aktif olacağı belirtildi.
HALILARIN ÜZERİNDE GEZİYORLAR
Halı böceği, evlerde yaygın olarak bulunan bir böcek türüdür. Bu böcek türü her yerde bulunabilmektedir, ancak çoğunlukla dolap, hava boşlukları ve süpürgeliklerde daha yoğun yaşamaktadırlar. Yetişkinler 1,5 ila 3 mm uzunluğunda ve oval şekildedirler. Halı böcekleri benekli siyah, beyaz, kahverengi, sarı ve turuncu renklerine sahiptirler. Larvalar, genç halı böcekleri 3 ila 6 mm uzunluğunda ve bronz veya kahverengimsi renklere sahiptirler. Vücutları kıllarla kaplıdır ve büyüdükçe derilerini dökmektedirler. Ayrıca halı böcekleri kıyafet ve kilimler de yaşadığı için daha fazla tehdit oluşturmaktadır.
Halı böceğinin yaşam döngüsü boyunca, görünüm önemli ölçüde değişmektedir. Hayata bir yumurta olarak başlamaktadırlar, daha sonra yetişkin böcekler olarak ortaya çıkmadan önce larva aşamasına ve pupa aşamasına geçmektedirler. Böcek türlerine bağlı olarak, yılda bir ila dört kez çoğalmaktadırlar. Genellikle böcekler üç grup halinde ve toplamda 60 ila 300 arasında yumurta bırakmaktadırlar. Bu böcekler yumurtlama evreresini daha sıcak mevsimlerde yapmaktadırlar. Dişi böcekler yumurtalarını, yumurtaların gelişmesi için bol miktarda yiyeceğin içine koyma eğilimindedirler. Yumurtalar türlere bağlı olarak beyaz veya krem rengindedir ve beş ila 20 gün arasında yumurtadan çıkmaktadır. Yumurtalar çok küçüktür, yaklaşık 6 ila 12 mm uzunluğundadır ve oval bir şekle sahiptirler. Yumurtaların bir ucunda diken gibi görünen çıkıntılar bulunmaktadır. Dişi böcek yumurtaları, döşeme, dolap, çekmece, yumurtaların beslenmesi için toz, tüy veya saç bulunan alanlara koymaktadırlar. Bu aşamada böcekler küçük, iyi gizlenmiş ve sıklıkla yerleştirildikleri bölgeye karıştıkları için tespit etmek olası değildir.
Halı böceği larvaları türden türe değişiklik göstermektedir. Tipik olarak larvalar kaba tüylere sahiptir, yaklaşık 5 mm uzunluğundadır ve ayrıca oval veya uzun bir şekle sahip olmaktadırlar, genellikle belirgin beyaz ve ten rengi çizgili kahverengi bir renktirler. Siyah halı böceği larvaları sarı renkte daha büyük ve daha koyu olma eğilimindedir. Vücuttaki ve kuyruktaki her iki türdeki tüyleri fark edilmektedir.
Halı böceklerinin yoğun olarak görüldüğü zamanlar, yaşam döngüsü açısından bakıldığında, bu böceklerin en zarar verici olduğu zamandır. Bu, larvalar deri dâhil döşemeli eşyalar gibi hemen hemen her şeyi yemektedirler. Ölü böcekler ve kemirgenler, kıyafetler, evcil hayvan yemi, kırıntılar ve saçlarla beslenmektedirler. Bu aşamadaki larvalar, yiyecek kaynakları arayan bir bölgeden diğerine geçmektedirler. Bu, daha kolay tespit edilebilecekleri aşamadır. Böcekler yetişkin olduktan sonra polen ve nektarla beslenmektedirler, hatta tahıl bile yemektedirler. Yaygın olarak görülen halı böcekleri yetişkin böcekler haline geldiğinde, yaklaşık 3 ila 5 mm uzunluğundadırlar. Siyah başları ve kahverengimsi siyah kanatları bulunmaktadır.
HALI BÖCEKLERİNİN ZARARLARI
Bazı kişiler halı böceklerine alerjik olmaktadırlar. Kişiyle temas ettiğinde alerjik reaksiyona neden olmaktadırlar ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Cilt
• Göz
• Solunum yolları
• Sindirim yolu
Bununla birlikte halı böceklerinin alerjik reaksiyon belirtileri bulunmaktadır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Gözlerde kızarıklık, kaşıntı ve sulanma
• Burun akıntısı
• Kaşıntılı cilt
• Welt veya ısırık gibi görünen ve yanma hissine neden olabilecek döküntü
• Kurdeşen
• Gastrointestinal sorunlar
Halı böcekleri ve dökülen derileri evden çıkarıldıktan sonra alerjik reaksiyonun belirtileri ortadan kalkmaktadır. Kişilerin uzun süreli maruz kalma ile duyarsızlaştıklarına dair bazı kanıtlar da bulunmaktadır, ancak böceklerden kurtulmak genellikle en iyi seçenektir.
ISIRIYOR MU?
Halı böcekleri ısırmamaktadır. Çöp, yani çoğunlukla ölü hayvan artıkları veya diğer döküntülerle ve ayrıca kuru maddelerle beslenmektedirler.
ALERJİ BELİRTİLERİ
Çoğunlukla, halı böcekleri larva aşamasında eve zarar vermektedir ve bazı kişiler için alerjiye neden olabilmektedir. Semptomlar değişiklik göstermektedir, ancak genellikle halı böceklerine alerjisi olan kişi kızarıklık ve kaşıntı yaşamaktadır. Duyu bir sivrisinek ısırığına benzemektedir, kaşıntı ağrılı ve hafifletilmesi zor olmaktadır. Kaşıntı eller ve bacaklar da dâhil olmak üzere vücudun diğer bölgelerine yayılmaktadır. Döküntüler ortaya çıkmaktadır ve kaşıntı oldukça ağrılı olabileceğinden, günlük rutinleri etkilemekte ve uyku bozukluklarına neden olmaktadır.
Halı böcekleri yataklarda yaşıyorsa, bu böceklere veya yatak böceklerine sahip olup olmadığını anlamak zor olmaktadır. Her ikisi de yataklarda ve kanepelerde yaşayabilir ve böylelikle uyurken nefes alındığında karbondioksite çekilmiş olur. Hem halı böcekleri hem de tahtakuruları şerit benzeri döküntülere neden olmaktadır. Bununla birlikte, tahtakurusundan kaynaklanan döküntüler ısırıklardan, halı böceklerinden gelen döküntüler alerjik reaksiyonlardan kaynaklanmaktadır.
Yatakta sadece kişi ısırık veya döküntü yaşıyorsa, halı böceklerinin olması daha olası bir durumdur. Çünkü çoğu kişi tahtakurusuna alerjiktir, ancak halı böceklerinin alerjisi daha nadir olmaktadır. Tahtakurusu yaprak üzerinde kırmızı veya koyu lekeler gibi işaretler bırakmaktadır. Halı böceklerinin en belirgin belirtileri dökülmüş derileridir. Halı böceği larvaları tahtakurusundan daha büyük olduğu için böceklerin kendilerini görme olasılığı daha yüksek olabilmektedir.