Güneş'te 100 yılda bir olacak büyük patlama. Telefon, tablet, bilgisayar şarjlarını tüketecekti. Araştırmacılar Güneş'in kenarında başka şey buldu

Bilim insanları, geçtiğimiz aylarda Güneş'te 100 yılda bir meydana gelecek büyük patlama hakkında tüm dünyayı uyarmıştı. Bu Güneş patlaması sebebiyle telefon, tablet, bilgisayar şarjlarını tüketecekti. Araştırmacılar Güneş'in kenarında başka şey buldu. Güneş'teki patlamayı araştıran bilim insanları, Güneş'in kenarında yaşam olabileceği hakkında yepyeni bir açıklama yaptı. KÜÇÜK BUZLU DÜNYALARBilim insanları, güneş sistemimizin kenarındaki küçük buzlu dünyaların yaşam için ilk düşündüğümüzden daha iyi adaylar olabileceğini buldu. Icarus dergisindeki iki yeni makaleye göre, Neptün'ün yörüngesinin ötesinde Kuiper Kuşağı'nda yer alan cüce gezegenler Eris ve Makemake, yüzeylerinin altında jeotermal aktiviteye sahip olabilir. Bu jeolojik süreçler, Eris ve Makemake yüzeyinde yakın zamanda metan izotopologlarının veya izotoplarının (çekirdeklerindeki nötron sayısına göre farklılık gösteren metan formları) keşfiyle anlaşıldı. KEŞFEDİLDİĞİ İLK SEFER OLDUBu, metan izotopologlarının Neptün'ün ötesindeki nesnelerde keşfedildiği ilk sefer oldu. Bu, bu cüce gezegenlerin ilk düşünülenden daha sıcak olabileceği ve dolayısıyla hayata daha fazla ev sahipliği yapabilecek kapasitede olabileceği anlamına geliyor. Eris ve Makemake, Plüton ve Haumea ile birlikte güneş sisteminin kenarındaki cüce gezegenlerdir. Cüce gezegenler, kendi yerçekiminin onları kabaca küresel bir şekle sokmasına yetecek kadar kütleye sahip olmaları ile tanımlanır, ancak tam gezegenlerden farklı olarak yörünge mahallelerini diğer enkazlardan temizlememişlerdir. EN BÜYÜK CÜCE GEZEGENEris, güneş sistemindeki en büyük cüce gezegendir, Plüton'dan daha büyüktür ve güneşten ortalama 6.289.000.000 mil uzakta, Dünya'dan yaklaşık 68 kat daha uzakta yörüngede döner. Çapı yaklaşık 1.444 mildir ve bu da onu 2.160 mil çapındaki kendi ayımızdan daha küçük yapar. Eris, her 557 yılda bir güneşin etrafında döner ve adını antik Yunan anlaşmazlık ve çekişme tanrıçasından alır. Makemake, 888 mil çapındaki çapıyla Plüton ve Eris'ten sonra güneş sistemimizde bilinen üçüncü büyük cüce gezegendir. YAKLAŞIK 309 YIL SÜRERGüneşin etrafında dönmesi yaklaşık 309 yıl sürer. 2005 yılında Eris'i keşfeden ekip tarafından keşfedilmiş olup, adını Paskalya Adası'ndaki Rapa Nui halkının mitolojisindeki insanlığın yaratıcısı ve bereket tanrısından almıştır. Makaleler, Eris ve Makemake'nin yüzeylerinde jeolojik olarak yeni metan izlerinin bulunduğunu ve bunların oraya ancak jeotermal aktivite sonucu ulaşmış olabileceğini ortaya koyuyor. Bu, cüce gezegenlerin kriyovolkanizmaya ev sahipliği yapabileceğini, hatta sıcak kayalık bir çekirdeğin varlığını akla getiriyor. ŞAŞIRTICI ANLATIMINI ORTAYA KOYUYORHer iki makalenin ortak yazarı, Central Florida Üniversitesi Florida Uzay Enstitüsü'nden araştırma profesörü Noemí Pinilla-Alonso, yaptığı açıklamada "Eris ve Makemake, iç dinamizmin şaşırtıcı bir anlatımını ortaya koyuyor. Yeraltı okyanuslarının olasılığı ve bu uzak dünyalarda nadir metan izotopologları CH3D ve 13CH4'ün ortaya çıkması, büyük Neptün ötesi Nesnelerdeki ilkel bileşimlere ilişkin geleneksel bilgeliğe meydan okuyor." dedi. DIŞ GÜNEŞ SİSTEMİ GÖVDELERİPinilla-Alonso, "Bu, yalnızca buzlu dünyalara ilişkin anlayışımızı yeniden tanımlamakla kalmıyor, aynı zamanda endojenik kuvvetlerin dış güneş sistemi gövdelerini şekillendirmedeki önemli rolünü de vurguluyor." dedi. Bu keşif, araştırmacıların Eris ve Makemake yüzeylerinin bileşimini ölçmesine olanak tanıyan James Webb Uzay Teleskobu tarafından toplanan veriler kullanılarak yapıldı. Özellikle mevcut metanda döteryum veya ağır hidrojenin hidrojene oranını (D/H oranı) ölçtüler. Döteryumun Büyük Patlama'da oluştuğu düşünüldüğünden D/H oranı, hidrojen içeren kimyasalların kökenini ve tarihini ortaya çıkarabilir. JEOKİMYASAL KÖKENHer iki makalenin ortak yazarı ve Güneybatı Araştırma Enstitüsü'nde gezegen bilimci ve jeokimyacı olan Christopher Glein, yaptığı açıklamada, "JWST ile gözlemlediğimiz ılımlı D/H oranı, eski bir yüzeyde ilkel metanın varlığına işaret ediyor. İlkel metan çok daha yüksek bir D/H oranına sahip olurdu. Bunun yerine D/H oranı, derin iç kısımda üretilen metanın jeokimyasal kökenlerine işaret ediyor." dedi. JEOLOJİK AKTİVİTEYE İŞARET EDİYORAraştırmacılar ayrıca cüce gezegenlerdeki kimyasalların yakın zamanda yeniden yüzeye çıkmasıyla ilgili karbon izotop oranında kanıtlar buldular ve bu da jeolojik aktiviteye işaret ediyor. Bu, gezegenlerin yüzeylerinin derinliklerinde sıvı suyun mevcut olduğuna işaret edebilir. "Eris ve Makemake, kayalık çekirdeklerinde sıcak, hatta sıcak jeokimyaya ev sahipliği yaptıysa veya hala ev sahipliği yapabiliyorsa, kriyovolkanik süreçler, belki de jeolojik açıdan yakın zamanlarda gezegenlerin yüzeylerine metan taşıyabilir." dedi. Lowell Gözlemevi ve Mart 2024 tarihli çalışmanın ortak yazarı, açıklamada şunları söyledi. ÇOK DAHA DÜŞÜKPinilla-Alonso, "Eris ve Makemake üzerinde ölçülen D/H oranları, güneş sistemindeki ilksel yüzeylerde, örneğin yakın zamanda bir uzay aracı tarafından ziyaret edilen 67P/Churyumov-Gerasimenko kuyruklu yıldızında gözlemlenen D/H oranından çok daha düşük. Farklı izotop oranları, Eris ve Makemake'deki metandaki hidrojen atomlarının muhtemelen sudan kaynaklandığını gösteriyor, bu da onların sıcak ve hatta sıcak derin iç kısımlarındaki jeokimyasal süreçleri gösteriyor. Yaşanabilirlik hususlarıyla ilgili sonuçları da içeren bu bulgular, JWST'nin önemli rolünü vurguluyor." dedi.