Metrobüsün mucidi Jaime Lerner yaşamını yitirdi

Kronik trafik sorunu yaşayan metropollerin sorununu büyük ölçüde çözen metrobüs sisteminin yaratıcısı ünlü Brezilyalı mimar ve şehir planlamacısı Jaime Lerner, 83 yaşında yaşamını yitirdi, 

Türkiye'de metrobüs diye adlandırdığınız Bus Rapid Transit (BRT) sistemini yaşadığı kent Curitiba için tasarlayan mimar, tüm dünyada toplu taşımacılık alanında büyük bir başarıya imza atmıştı. 

Jaime Lerner, 1970'li yıllarda memleketi olan Curitiba'nın belediye başkanı seçildiğinde ilk işi trafik sorununa el atmak olmuştu.  Şehrin tüm ulaşım sistemini elden geçirmek için kolları sıvadı ve iddialı bir plan ortaya koydu. Kurduğu sistem tüm dünyada kalabalık şehirlerde uygulandı.

Metro yerine metrobüs

Yeni ulaştırma sistemi için bütçe alan Lerner'dan aslında metro yapması istendi. Ancak metro çok pahalı bir seçenekti. Maliyet hesaplamasını yapan Lerner bunun yerine kendi geliştirdiği Metrobüs sistemini yapmaya karar verdi.

Metrobüs sistemi hız ve kapasiteye dayalıydı. Özel şeritleri olan otobüsler kendi yollarında öncelikli olacaktı.

BRT yani metrobüs sistemi birçok unsuru içinde barındırıyordu. Planlama yapılırken durak yapısına, otobüs şeritlerine, otobüsün şekline hatta pazarlama bileşenlerine bile ayrı ayrı planlar gerekiyordu.

Lerner'in sistemine göre metrobüsün özellikleri şöyle olacaktı:

- Ayrılmış otobüs şeritleri ve otobüsler için öncelik tanınması

- Otobüs durak platformlarından engelsiz biniş

- Boyut ve tasarımı ile optimize edilmiş otobüsler

- Otobüse biniş öncesi ödemeli sistem

- Diğer ulaşım türleri ile entegrasyon

- Akıllı Yolcu Bilgilendirme Sistemleri ile denetim

- Ana ve besleyici hatların organizasyonu

- Özgün markalandırma

Otobüs durakları, yolcuların inip binmeyi kolaylaştıran yükseltilmiş platformları, verimliliği en üst düzeye çıkarmak için bir ön ödeme sistemi olan ikonik boru şeklinde planlandı. Lerner planını devreye soktu ve şehri Curitiba bir anda tüm dünyaya örnek olan bir Entegre Ulaşım Ağı'na sahip oldu.

Bu sistem o kadar başarılı oldu ki sadece Curitiba'da kalması beklenemezdi. Sistem bir anda dünyaya yayıldı. Aralarında İstanbul, Bogota, Brisbane, Marakeş, Johannesburg'un da olduğu 250'den fazla şehirde bu sistem taklit edildi.

Lerner sadece ulaştırma sistemini geliştirmekle kalmadı, aynı zamanda şehri yeşil alanlarla doldurdu ve bir geri dönüşüm programı başlattı.

Üç dönem Curitiba Belediye Başkanlığı yapan Lerner, Parana eyaletinin valiliğini de yaptı. Son olarak Uluslararası Mimarlar Birliği Başkanlığını (UIA9 yürütüyordu.

Şehir planlamacılığı üzerine çok sayıda kitap yazdı. 2010 yılında Time dergisi tarafından dünyanın en etkili 100 kişisi arasında gösterildi. Amerikan dergisi Planetizen ise Lerner'ı Jane Jacobs'ın ardından dünyanın en etkili 2. şehir planlamacısı ilan etmişti.

Hastane, 21 mayısta hastaneye kaldırılan Jaime Lerner'ın kronik böbrek rahatsızlığı nedeniyle hayatını kaybettiğini açıkladı.