Motosikletçilerden İstanbul Valiliği'ne çağrı

Barış aradı: “Ali, Sirkeci’de bir işim vardı, rahat olsun diye motorla gittim. Ara sokakta, yaya ve araç trafiğini engellemeyen uygun bir yere park ettim. Yarım saat sonra ayrıldım. Birkaç gün sonra e-Devlet’e düştü. Yanlış yer seçtiğim için motosiklet park cezası yemişim.” 

Barış’ın hikâyesi bugün İstanbul’daki 1 milyonu aşkın motosikletlinin yaşadığı ortak bir soruna dönüşmüş durumda. Çünkü İstanbul Valiliği, 1 Eylül 2025’te yayımladığı bir genelgeyle şehirde motosiklet park düzenini sağlamak için sert yaptırımlar getirdi.

İstanbul Valiliği'nin motosikletlerin park sorunu ile ilgili genelgesi ne diyor

Valilik, yayımladığı genelgede özetle şunları duyurdu:

Belediyeler, otopark yapma ve işletme görevleri kapsamında hızlıca motosiklet park alanları belirlemelidir.

Kaldırımlar, yaya yolları ve meydanlara motosiklet park edilmesine izin verilmeyecektir. 

Trafiğe kapalı alanlara motosikletle giriş kesinlikle yasaktır. 

Denetimler kolluk ve zabıta birimlerince sıkı şekilde yapılacak, gösterilen alanlar dışında park edenlere motosiklet park cezası uygulanacaktır.

Yani, bugüne kadar göz yumulan park biçimlerine karşı artık tolerans gösterilmeyecek. Kâğıt üzerinde bu karar yerinde görünebilir. Kaldırımın ortasına, yaya geçidine,otobüs durağına,hastane kapısına park etmek zaten yasaktı.Sorun cezaların kesilmesinde değil, park alanlarının olmamasında değil mi? Motosiklet kullanıcıları diyor ki " park alanı vardı da biz mi park etmiyoruz". Konuyla ilgili kurye derneklerinden, motosiklet kulüplerinden, sosyal medya fenomenlerinden bu konuda görüş bildiren olacak mı diye bekledim. Sürüş eğitmenliği yaptığını söyleyen ancak esas işi marka reklamı yapmak olan yaşını almış bir instagram fenomeni genelgeyi yere göğe sığdıramadı. "Lütfen önce park alanlarını düzenleyin sonra uymayanlara kesin cezayı" demedi. Adı kurye hakları olan bir derneğin başkanını aradım, bu konuda söyleyecek bir kaç cümleniz veya bir öneriniz var mı" diye. Dönüş yapmadı. Başkan hakkını arıyordu muhtemel. Ben de her zaman sağduyusuna güvendiğim, Türkiye'de motosiklet kullanmayı doğru yere oturtmak için kafa yoran başkanları aradım.

Motosiklet Platformu Başkanı Zafer Fatih Özsoy "Önce motosikletlere park alanları yapılsın, sonra ceza kesilsin"

Motosiklet Platformu Başkanı Zafer Fatih Özsoy, genelgeye itirazını özetliyor:

“Aslında kaldırımlara park etmek zaten yasaktı. Sorun mevcut kuralların uygulanmaması değil, motosikletler için yeterli ve güvenli park alanlarının olmamasıdır. Önce motosiklet park alanları oluşturulmalı, sonra bu alanların dışında park edenlere yönelik uygulamalar başlamalı. 

Belediyeler yapacakları motosiklet park alanlarında mutlaka motosikletleri bağlayabileceğimiz demir aparatlar yerleştirmelidir. Ülkemizde motosiklet hırsızlığı ciddi bir sorun ve güvenli park yalnızca bir konfor değil, bir zorunluluktur.

İtalya örneğinde, geniş kaldırımlar üzerinde işaretlenmiş park alanları vardır. Bu alanlar yayaları engellemez ve şehir düzeni içinde işler. Aynı anlayış Türkiye’de de uygulanmalıdır.”

Özsoy’un dediği gibi, ceza değil çözüm üretmek gerekir.

Motosiklet Sürücüleri Federasyonu Başkanı Murat Tomris "park yeri düzenlemesi yapılmadan ceza yazmak adil değildir"

Motosiklet Sürücüleri Federasyonu (MOSEF) Başkanı Murat Tomris de benzer görüşte. Tomris, İstanbul’daki motosikletli sayısının yüz binlerle ifade edildiğini, bu araçların trafik yükünü azalttığını, karbon salımını düşürdüğünü ve en hızlı ulaşım alternatifi sunduğunu hatırlatıyor. Ancak buna rağmen düzenli park alanlarının yok denecek kadar az olduğunu belirtiyor ve şunları söylüyor:

“Belediyeler öncelikle yoğun bölgelerde motosiklet park alanları oluşturmalıdır. Bu düzenlemeler yapılmadan ceza yazmak adil değildir. Mevcut durumda motosikletliye park edecek yer gösterilmeden kesilen cezalar, çözüm değil mağduriyettir.

Taleplerimiz net: Önce park alanları oluşturulsun, Ardından sürücü yönlendirilsin, Düzenleme tamamlandıktan sonra kurallara uymayanlara ceza uygulansın.”

Motosiklet park alanları için Barselona ve Madrid örneği

Avrupa, motosikleti şehir trafiğini azaltan, çevre dostu bir ulaşım aracı olarak görüyor ve kullanımını teşvik ediyor. Park düzenlemelerini cezayla değil, altyapıyla başlatıyorlar. Üşenmedim İtalya, Almanya, İngiltere ve İspanya gibi motosiklet kullanımının yaygın olduğu ülkeler bu konuda neler yapıyor diye araştırdım. Hepsinin ortak noktası motosiklet kullanımını teşvik etmek, motosikletler için park alanları oluşturmak ve park kurallarına uymayanlara ceza kesmek şeklinde. Bu ornekler içinde Barselona ve Madrid'teki uygulamaları çok beğendim.

Barselona motosikletlerin park sorununa nasıl çözüm buluyor

Barselona'da 2019 yılında 66.959 olan cadde üstü motosiklet park yeri sayısı, 2024 itibarıyla %25 artarak 84.083’e ulaştı.

Kaldırımlar yayalara bırakılıyor. Bu artış, Barselona Belediyesi’nin 2024 Kentsel Hareketlilik Planı doğrultusunda yayalar için engelsiz kaldırımlar oluşturma ve kamusal alanı yayalar lehine geri kazanma hedefinin bir parçası olarak hayata geçirildi.

Bölgelere göre dağılım. 2023 verilerine göre en fazla motosiklet park alanına sahip bölge 16.095 yer ile Sant Martí oldu. Bunu 13.873 yer ile L’Eixample ve 12.084 yer ile Sarrià–Sant Gervasi izledi.

Şehir genelinde 70.000’in üzerinde cadde üstü motosiklet park yeri bulunuyor.

Kaldırımlarda park yalnızca belirli şartlarla (yayalar için 3 m boşluk bırakma, 3–6 m genişlikteki kaldırımlara caddeye paralel park) yapılabiliyor.

Yaya öncelikli sokaklarda park tamamen yasak.

Okul ve hastane girişlerinde 700 yeni motosiklet parkı açılıyor.

Her gün yaklaşık 300.000 motosiklet ve moped şehirde dolaşıyor. Bu yüzden belediye “yaya şehri kampanyasıyla" kaldırımları yayalara bırakıp motosikletleri cadde üstü park alanlarına yönlendiriyor.

Madrid'te motosikleter nasıl park ediyor

İki ve üç tekerlekli araçlar için cadde üstü ayrılmış park şeritleri oluşturulmuş durumda.

Bu şeritler doluysa, sürücüler kaldırıma açılı park yapabiliyor 

SER (Düzenlenmiş Park Alanı) şeritlerinde motosikletlere ücretsiz park hakkı veriliyor.

Kaldırım parkına yalnızca istisnai durumlarda ve yayalara ayrılmamış, yeterince geniş sokaklarda izin veriliyor

İstisnai durumlarda motosikletler yalnızca park şeridinde yer bulamadıklarında ve aşağıdaki koşulları sağladıklarında kaldırıma park edebilirler.

Yayalara ait olmayan sokaklar

Park şeridinin bulunmadığı ve yasaklayıcı tabela olmayan yerlerde kaldırıma park edilebilir 

İstanbul'da Valilik genelgesi ve motosikletlere park cezaları

Valiliğin genelgesi, trafik düzenini sağlama hedefiyle haklı ve yerinde bir karar. Ancak çözümü yalnızca cezalarla aramak, sorunun kaynağını yok sayıyor.

Bugün İstanbul’da 1 milyonu aşkın motosiklet var; ama metro girişlerinde, duraklarda, üniversite ve hastane çevrelerinde, meydanlarda ya da caddelerde ayrılmış motosiklet park noktaları yok.

Bu yüzden sorulması gereken soru şu: “Motosikletliye park yeri göstermeden ceza kesmek adil midir?”

Eğer İstanbul trafiğini rahatlatmak, hava kirliliğini azaltmak ve yakıt bağımlılığını düşürmek istiyorsak; Avrupa şehirlerinin yaptığı gibi önce güvenli ve erişilebilir motosiklet park alanları yaratmalı, ardından kurallara uymayanlara cezai yaptırımlar uygulamalıyız.

Yoksa trafik kaosu ile birlikte yeni mağduriyetler üretiriz.