Kripto parada hukuki sorumluluk
Bu büyük düşüş sonrasında kripto para yatırımcılarında toplumsal anlamda bir çöküşe sebep olurken kimi yatırımcılar intiharın eşiğine gelmiş kimileri ise ikili ilişkilerinde büyük zararlar görmüştür. Tüm varlıklarını ortaya koyarak yatırım yapan yatırımcıların yuvalarının yıkılmasına sebebiyet veren Kripto paraların düşüşünün hukuki boyutunu ele aldığımız yazımızı birlikte inceleyelim.
Kripto Para Borsası Hakkında Haksız Fiil Sorumluluğuna Gidilebilir mi?
Haksız fiil; hukuka aykırı olarak, bir kişinin mevcudiyetine veya malvarlığına zarar getiren eylemlerdir. Türk Borçlar Kanunu 49 – 76 maddeleri arasında düzenlenen haksız fiilin gündeme gelebilmesi için 4 unsurun varlığı aranmaktadır. Bunlar; hukuka aykırı fiil, kusur, zarar ve illiyet bağıdır. Haksız fiil, borç doğuran bir ilişki türüdür. Eylemi gerçekleştiren kişi, zarar görene karşı, kusur sorumluluğu oranında maddi ve/veya manevi tazminat ödemek durumunda kalabilecektir.
Kripto para borsalarındaki servis sağlayıcıları tarafından bizzat herhangi bir kripto para alınması tavsiyesinde bulunulmaması yahut garanti gelir taahhütü verilmemesi halinde kripto para servis sağlayıcısı hakkında haksız fiil sorumluluğuna gidilemeyecektir.
Mağduriyeti Etkileyen Sebepler Nedir?
Mağduriyete sebep olan etkenler hayatın olağan akışına uygun ve aykırı durumlar olarak karşımıza çıkabilmektedir. Hayatın olağan akışından kastımız coin piyasasına makul sebeplerle (alım/satım) yatırımcıların varlığı sebebiyle yatırım yapılan coinin yükselmesi ya da yatırım yapılmayan coinin düşmesidir.
Piyasalardaki coinlerin bir kişi yahut bir gurup tarafından manüpülatif bir şekilde yatırımcıların mağduriyetine sebebiyet verdiği tespit edilebiliyorsa bu durum hem TCK anlamında suç hem de özel hukuk anlamında elde edilen kazanca yahut verilen zarara karşı tazminat ödenmesini gerektirir.
Manipülasyonlar Nasıl Yapılmaktadır?
Sermaye piyasasında özellikle başkalarını yanlış işlem yapmaya ikna etmek için yalan yanlış veya yanıltıcı bilgi vermek, yanıltıcı izlenim uyandırmak amacıyla söylenti çıkarmak haber vermek veya rapor hazırlamak şeklinde menfaat sağlanabilmektedir. Kripto para mecrasında da bu gibi hareketler dahil olmak üzere her türlü spekülatif hareketlere müsait bir tweetle yada blog sayfasından yapılan paylaşımlar ile durum değişebilmektedir.
Sermaye Piyasası Kanununun Kriptoya Uygulanması
Sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi veren, söylenti çıkaran, haber veren, yorum yapan veya rapor hazırlayan ya da bunları yayan ve bu suretle menfaat sağlayanlar iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılmaktadırlar. Ancak kripto para ülkemizde yüklü miktarda yatırımların yapıldığı bir yatırım aracı olmasına rağmen kanun koyucu tarafından kripto paraya ilişkin herhangi bir yasal düzenleme yapılmamıştır.
Zarar veren yada suç işleyenin tespit edilebilmesi çok zor olsa bile Kripto paraların değerini manipülasyon yoluyla etkileyip menfaat sağlayanların, sermaye piyasasında manipülasyon suçunu işlemiş olarak değerlendirilebileceğini düşünmekteyiz.
Ülkemizde kanun koyucu tarafından herhangi bir yasal düzenleme yapılmamış olsa da coinlerin de ileri zamanlarda menkul kıymet olarak sayılması halinde bu hükmün kıyasen uygulanması içten bile değildir. Bir diğer taraftan da Türk Borçlar kanunundan düzenlenen haksız fiil hükümleri gereğince tazminatla sorumluluğu da gündeme gelecektir.
Kripto Para Borsalarına Uluslararası Koruma
Dünyanın herhangi bir yerinden atılan bir tweet yada bir blog haberi sonrasında milyarlarca dolar işlem hacmine sahip borsalardaki manipülatif işlemlerin önüne geçebilmek için uluslararası bilgi ve işlem güvenliğinin tesisi edilebileceği bir kurum yahut otoritenin oluşturulması halinde tek bir çatı üzerinden tıpkı finansal suçlar ile kara paranın önlenmesi için ABD tarafından kurulan “fincen” benzeri bir teşkilatın oluşturulması ve tüm kullanıcı bilgilerinin tek bir havuzda toplanması halinde kripto para borsalarındaki yatırımcılar koruma altına alınabilecektir.
Yasal Düzenleme Yok
Mevut durumda coinlere ilişkin bir düzenleme olmadığından kanunla düzenlenmiş olmayan bir yatırım aracına yapacağınız yatırımın büyüklüğü yaşayabileceğiniz mağduriyetle doğru orantılı olabilecektir. Hal böyle iken olası tehlikelere karşı önleminizi almalı, kanunla yaşanabilecek mağduriyetlere karşı bir koruma mekanizması olmayan yatırım araçlarına yatırım yaparken daha dikkatli olunması gerekmektedir.
