TAŞINMAZ SATIŞI NOTERDE
Yasal düzenleme öncesinde taşınmaz satışlarının tamamı tapu sicil müdürlüklerinden yerine getirebilmekteyken 7413 Sayılı kanun kapsamında 23 Haziran 2022 tarihinde yapılan düzenlemeyle birlikte alt yapısı tamamlanan noterler tarafından artık tapuya gitmek sizin taşınmaz alım satımı noterler üzerinden gerçekleştirilebilecek.
Anılan yasal düzenleme ile gerçekleştirilen bir diğer önemli husus ise düzenleme öncesinde birçok vatandaşın mağduriyetine neden olan taşınmaz satış vaadi sözleşmelerinin adi yazılı olarak taraflar arasında yahut onaylama şeklinde gerçekleştirilmesi halinde yargılamaya matuf bir sürecin yaşanmasına sebebiyet veriyordu. Yeni düzenleme ile artık vatandaşların taşınmaz satış vaadi sözleşmesini düzenleme şeklinde noterde yapılması halinde gerekli masrafın ilgilisi tarafından karşılanmasıyla doğrudan bu durum tapu siciline işlenecek ve hukuki mağduriyetlerin önüne geçilerek gereksiz dava ve iş yükünün en aza inmesinde faydası olacaktır.
Taşınmaz Satışı Artık Noterlikçe Yapılabilecek
Uzun süredir tartışılan ve diğer ülkelerdeki örnekleri de öne sürülerek taşınmaz satış işlemlerinin daha kolay ve hızlı yürütülmesi için bir çözüm önerisi olarak değerlendirilen taşınmaz satış sözleşmelerinin noterlerce yapılabilmesine ilişkin düzenleme 28 Haziranda Resmi Gazete ’de yayımlanan 31880 Sayılı kanun değişiklikleriyle birlikte getirilmiştir.
Noter İşlemleri Tapu Bileşim Sistemi ile Yerine Getirecek
Anılan değişiklikle birlikte artık 1512 sayılı Kanunun 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinde yapılan değişiklikler gereğince taşınmaz satış vaadi sözleşmesi yapmak ve bu sözleşmeyi taraflardan birinin talep etmesi, harç ve giderleri ödemesi hâlinde tapu bilişim sistemi vasıtasıyla tapu siciline şerh vermek, taşınmaz satış sözleşmesi yapmak yetkisi noterlere verilmiştir.
Bu sözleşmeyi taraflardan birinin talep etmesi, harç ve giderlerini ödemesi hâlinde tapu bilişim sistemi vasıtasıyla tapu siciline şerh verebilecek olup yapılan bu işlemlerden noterler sorumlu olacaklardır.
İlgili düzenlemeye göre noterler ilgili belge teatisini tapu bilişim sistemi vasıtasıyla tapu müdürlükleri ile paylaşmak suretiyle taşınmazlara ilişkin kayıt ve belgeleri inceleyebileceklerdir.
Taşınmazın satışına engel hukuki bir durumun bulunmaması halinde ise taşınmaz satış sözleşmesi düzenlenip sözleşme taraflarca imzalandığı anda noter, tapu bilişim sisteminden yevmiye numarası alarak sözleşmeyi bu sisteme aktaracaktır.
Sözleşmenin bilişim sistemine kayıt edilmesini takiben tapu müdürlüğünce taşınmazın tapu siciline tescili sağlanacaktır. Bu bakımdan tapu sicilindeki kayıtları değiştirme yetkisi noterlere verilmemiş; tapu müdürlüklerinde bırakılmıştır.
Satış sözleşmesi ile diğer belgeler, noter tarafından sisteme aktarılarak fiziki olarak da arşivlenecektir. İşlemi gerçekleştiren noterlik taşınmaz üzerindeki her türlü kısıtlamayı dikkate alacak ve taşınmaz satışıyla ilgili diğer Kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve esasları gözetecektir. Yapılan işlemler sonrasında bir zararın meydana gelmesi halinde zarara uğrayanın, zararının tazmini için Devlete veya notere karşı dava açması mümkündür. Bu zararın devlet tarafından karşılanması hâlinde ise Devletin notere rücu hakkı saklıdır.
Harç ve Masraflar Ne Kadar Olacak?
Noterlerce yapılan taşınmaz satışı işlemlerinden; 492 sayılı Harçlar Kanununa ekli (4) sayılı tarifenin “I-Tapu işlemleri” başlıklı bölümünün (20) numaralı fıkrasının (a) bendi uyarınca tapu harcı; taşınmazın değerine göre 500 liradan az, 4 bin liradan fazla olamayacak ve ücret tarifesinde gösterilecektir. Bu miktarlar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılarak uygulanacak.
Değişiklik Ne Zaman Yürürlüğe Girecek?
Bahsi geçen bilişim sisteminin kurulumunun tamamlanmasının ardından en geç 1 Ocak 2023 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir. Cumhurbaşkanı bu süreyi altı aya kadar uzatabilecektir. Taşınmaz satış işlemlerinin noterler tarafından yapılabilmesinin önünü açan düzenleme bu işlemlerin daha hızlı ve kolay şekilde sonuçlandırılmasına yönelik bir değişikliktir. Bu düzenlemeyi takiben taşınmaz satış sözleşmesinin noterler tarafından yapılmasına ilişkin uygulamaya ayrıntıları Adalet Bakanlığı’nca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecektir. Bu bakımdan hem ilgili bilişim sistemine ilişkin duyuruların hem de yayımlanacak yönetmeliğin takip edilmesi gerekmektedir.
